Жамият фикрининг абстрактланиш жараёни

Импульснинг сақланиш қонуни.

Saqlanish qonunlarining qo’llanilishi. Ikki shardan iborat berk
sistema uchun impulsning saqlanish qonuni:

Mutloq elastik urilish.
Mutloq elastik urilishda tizim impulsning saqlanish qonuni va mexanik
energiyasining saqlanish qonuni bajariladi va undan tezliklar quyidagicha
aniqlanadi.

Uzunlik va vaqt oralig’ining nisbiyligi.Tezliklari ko'rishining relyativistik qonuni.
Massaning tezlikka bog’liqligi. Klassik mexanikaning bog’liqligi.
Jismning relyativistik massa uning harakat tezligiga bog’liq. Harakat tezligi "J " yorug’lik tezlik "s" ga yaqinlashganda relyativstik effect keskinroq nano 1 n bo'ladi, jism massasi nihoyat tez ortib boradi. J =c
bo'lgada massaning qiymati cheksiz katta bo'ladi.
Bunda: m-relyativistik massa (harakatlanayotgan jism massasi) m0 - tinch holatdagi jism massasi.
Bunga misol sifatida, zamonaviy tezlatgichlarda juda katta tezliklargacha tezlatilgan zarralar misolida tekshirilgan va tasdiqlangan ma'lumotlari keltirish mumkin.
Relyativstik mexanikada nisbiylik nazariyasidan foydalanib, energiya bilan impuls orasidagi bog’lanish ham keltirib chiqarilgan.
Jismning enegiyasi W = mс² jismning impulsi P = mJ va

Ekanligini hisobga olib, ikkala tenglamadan energiyasi bilan impuls orasidagi quyidagi munosabatni olamiz:

Uzunlikning qisqarishi: agar qo'zg’almas K tizimga nisbatan uzunligi 1 bo'lgan sterjenni K1 sistemadagi kuzatuvchi qo'zg’alsa sterjenning uzunligi

bo'lib, sterjenga nisbatan harakatda bo'lgan kuzatuvchiga sterjen uzunligi qisqarib ko'rinadi.
Relyativstik mexanikadagi tezliklarini qo'shish quyidagicha ifodalanadi.

3. 
   Математик моделлаштиришда аналогия усули.
   

Modellashtirishning ilmiy asosini analogiya nazariyasi tashkil etadi. Sifatli analogiyaning asosiy turlari kimyoviy, fizik, kibernetikdir. Masalan, fizik analogiya - bu fizik analogning mavjudligidagi o'xshashlik va o'xshashlik konstantalari - o'lchovsiz miqdorlar, tadqiqot natijasi tenglamalarning o'zlarining fizik ma'nosini ochishni nazarda tutadi. Bu turlarning barchasi umumlashtirilgan analogiya tushunchasi bilan birlashtirilgan - taqqoslanadigan ob'ektlar o'rtasidagi, model va prototip o'rtasidagi yozishmalarning maxsus turini ifodalovchi abstraksiya.
Miqdoriy analogiyaning asosiy turi matematik analogiya tushunchasidir. Bu tenglamalar shaklining analogiyasi va asl va model tenglamalaridagi o'zgaruvchilar o'rtasidagi munosabatlarning analogiyasidir. Matematik o'xshashlikning alohida holatlari geometrik (ob'ekt qismlarining fazoviy nisbatlarining o'xshashligi, geometrik tasvirlarning o'xshashligi), vaqtinchalik (vaqt funktsiyasining o'xshashligi, bunda o'xshashlik konstantasi davr kabi parametrlarning qanday munosabatda ekanligini ko'rsatadi. va kechikish unga tegishli).
Shu bilan birga, o'xshashlik model emasligini aniq tushunish kerak. Analogiya modellashtirishning obyektiv, ilmiy asosidir. Va modellashtirishning o'zi eksperimental metodologiyadir.
Analogiya (0‘xshashlik) => bu har xil obyektlarning qaysidir belgisi bilan o‘xshashligidir. Bu usulning asosiy mazmuni shundan iboratki, o‘rganilayotgan obyektlarning bir-biriga o‘xshash xossalari orqali shu paytgacha o‘rganilmagan boshqa xossalari ham bir-biriga o‘xshash, deb xulosa chiqariladi. 0‘xshashlik usuli modellashtirish jarayonida ishlatiladi.
Modellashtirish => bu ilmiy tadqiqotning obyekt ustidagi jarayoni bo‘lmasdan, uning o‘ziga o‘xshagan modeli ustida olib boriladigan tadqiqot jarayonidir. Matematik modellashtirish uslublar ishlab chiqarish uchun eng qulay variantlar va sharoitlarni tanlash muammolarmi hal etishda qo‘llaniladi. Korxona, tuman, viloyat resurslaridan eng samarali foydalanish variantini topish, eng yuqori natijalarga erishish uchun istiqbolli yo‘nahshlami aniqlash imkoniyatini beradi.
Uslubning elementlari: qo‘yilgan maqsadga muvofiq ko‘rsatkichlar va shart- sharoitlarni (o‘zgaruvchan va chegaralangan jarayonlarda) aniqlash; eng yuqori natijalarga erishish mezonlarini tanlash; me’yoriy materiallar va boshqa yakuniy ma’lumotlarni saralash; iqtisodiy- matematik masalalami hal qilish; pirovard natijaga va uning ishonch liligiga baho berish; qo‘yilgan vazifalami bajarishda ishlab chiqarish uchun eng qulayi hisoblanadi.