Жамият фикрининг абстрактланиш жараёни

Иерархия принципида ифодаланиб, математик моделлар қуриш

Ierarxiya printsipi shuni ko'rsatadiki, odamlar ijtimoiy maqsadlarga erisha olmasalar-da, lekin ularni amalga oshirishda davom etsalar, ularning birinchi tendentsiyasi yuqori darajadagi emas, balki nutq tezligi va ovozning intensivligi bilan bog'liq bo'lgan xabar rejasi ierarxiyasining quyi darajadagi elementlarini o'zgartirishdir. tuzilishga oid elementlar va ketma-ketlik. xabar mazmuni. Ushbu xabar rejasini o'zgartirish sxemasi yuqori darajadagi o'zgarishlar ko'proq cheklangan kognitiv resurslarni talab qiladi degan tushunchaga asoslanadi. Ushbu postulat to'g'ridan-to'g'ri ikkita laboratoriya va ikkita dala tajribalarida sinovdan o'tkazildi, unda geografik ko'rsatkichlar xabarlar rejasi ierarxiyasining turli darajalarida joylashgan aloqa nosozliklari tufayli ularning ko'rsatkichlari noto'g'ri tushunilganligiga ishonch hosil qildi. Ierarxiya printsipi va harakat postulatiga muvofiq, o'z yo'nalishlarida (marshrutni o'zgartirish) ko'proq mavhum o'zgarishlar qilish kerak bo'lgan ko'rsatkichlar, ko'proq o'zgartirishlar kiritish kerak bo'lgan ko'rsatmalar berganlarga qaraganda, nutqning kechikishi bilan indekslangan kognitiv yukning yuqori darajasini ko'rsatdi. past daraja (ortiqcha va nutq belgilari). taklif). Vaqt cheklovlari, shartnoma oldidan rejalashtirish va muvaffaqiyatsizlik darajasining ta'siri ham ko'rib chiqildi. Ham laboratoriya, ham dala tajribalari ierarxiya printsipi bashoratlarini umumiy qo'llab-quvvatladi. Strategik aloqani o'rganish uchun ierarxiya tamoyilining oqibatlari ko'rib chiqiladi.Ierarxiya tamoyili (ierarxiya yunonchada ilohiy hukmronlik, quyida joylashgan elementlarni tashkil etuvchi tarkibining itoat qilish tartibi va yuqorida joylashganlarning qat’iy belgilangan qadam bo‘yicha xususiyatlari (ierarxik zinapoyalar) va quyi sathdan yuqori darajaga o‘tish) murakkab ko‘psathli tizimlardagi tuzilmaviy munosabatlar turidir, xarakterlanuvchilarning tartiblanganligi, vertikal bo‘yicha alohida sathlarning orasidagi o‘zaro ta’sirini tashkillashtirilganligidir.
Ierarxik munosabatlar ko‘plab strukturali xarakterga ega bo‘lgan tizimlarda mavjud, shuningdek, funksional differensiyallash, ya’ni aniqlangan vazifalar aylanasini tatbiq qilish qobiliyatidir. Buning ustiga ko‘plab yuqori sathlarda integratsiya, kelishishlik vazifalari amalga oshiriladi. Murakkab tizimlarning ierarxik tuzilishining zarurligi ularda boshqarish axborotlarining yirik massivlarini qayta ishlash va qo‘llanilishi bilan bogiiqligiga asoslanadi, buning ustiga quyida joylashgan sathlarda qismli va aniq axborotlardan foydalaniladi, tizimning faqatgina alohida aspektlarini qamrab oluvchi funksionalligi, bundan yuqori sathlarda umumlashtirilgan axborotlar koiiladi. Xarakterlaydigan shart barcha tizimning funksionalligidir va tizimga taalluqli yechimlar butun tizim uchun qabul qilinadi. Real tizimlarda ierarxik struktura hech qachon mutlaqo qat’iy boimaydi, chunki ierarxiyaning quyi sathdagi avtonomiya bilan kichik yoki katta quyi sathda yotuvchi avtonomiyasi mos keladi va boshqaruvda har bir sathga
tegishli boigan o‘zini tashkillashtirish imkoniyati qoilaniladi.
Murakkab tizimlarning ierarxik tashkillashtirilishi afzalligini ko‘rsatish uchun quyidagi misolni keltirish mumkin: «Ikkita usta m ingta detaldan iborat konstruksiyani har biri o‘zining usuli bo‘yicha yig‘moqda.
Birinchisi — ketma-ket, shunda agar konstruksiyani to‘lalig‘icha yig‘may tanaffus qilsa, u holda konstruksiya sochilib ketadi va uni yig‘ishni boshqatdan boshlash kerak boiadi.
Ikkinchisi — konstruksiyani o‘nta bo’lakka bo’ladi va har birini yana o‘n bo’lakka bo’ladi, shuning uchun konstruksiyani yig‘ayotganda faqatgina o‘sha qismini yo‘qotadi. Ishdagi tanaffusning ehtimolligi ular uchun r boisin, u holda ishni muvaffaqqiyatli tamomlash ehtimolligi birinchi usta uchun (l-r)1000, ikkinchi usta uchun (l-r)10 ga teng. r = 0,01 boiganda ikkinchi ustaga qaraganda birinchi usta o‘rtacha 20000 m arta ko‘proq vaqt sarflashi kerak boiadi». Bu misol ierarxik tizimlarning qaror qabul qilish lokal nuqtalaridagi xatoliklarga qaramasdan asosiy xususiyatlarini tasvirlab beradi, umuman olganda bunday tizim yaxshi ishlashi mumkin. Tizimli tadqiqotning maqsadi texnik tizimni loyihalashda funksional sxemani ishlab chiqishga bog’liq, u turli usullarda va ayrim bir alohida xususiy maqsadlarda amalga oshirilishi mumkin. Tarkibiga insonlar kirgan tizimlar (ishlab chiqarish tizimlari, ijtimoiy tizimlar, xalq xo‘jaligi va boshqalar) ishlash jarayoni insonlar tomonidan amalga oshiriladigan boshqaruvga bog‘liq.