Jamiyat yaxlit tizim sifatida sotsiyal munosabatlar Reja: Jamiyat va ijtimoiylik tushunchasi. Sharq mutaffakirlarining jamiyat to’g’risidagi qarashlari. Zamonaviy jamiyatning turlicha tariflari

Sotsiologiyani fan sifatida tasavvur etish uchun eng avvalo uning vujudga kelishi va tarixiy rivojlanish boskichlarini urganish muxim axamiyatga ega. Ijtimoiy xayot rivojlanishi konuniyatlarni urganishga qaratilgan ta’limotlar, qarashlar eramizdan avvalgi IV asrdayoq yunon faylasuflari asarlarida yoritilgan.

• Sotsiologiyani fan sifatida tasavvur etish uchun eng avvalo uning vujudga kelishi va tarixiy rivojlanish boskichlarini urganish muxim axamiyatga ega. Ijtimoiy xayot rivojlanishi konuniyatlarni urganishga qaratilgan ta’limotlar, qarashlar eramizdan avvalgi IV asrdayoq yunon faylasuflari asarlarida yoritilgan.
• 1. Suqrot (er.av 470–399). Aflotuning «Suqrotni alqab» asari bor. Suqrotni faqat shu asar orqali bilish mumkin. Sababi, Suqrot yozgan asarlar bizgacha yetib kelmagan. Ammo u omma orasida ijtimoiy fikrlari bilan dong taratgan, obru topgan. Suqrot aytadiki, «Husndorlar o’z husnlariga dog’ tushirmaslik uchun, xunuklar esa o’z xunukligini aql-zakovatini tarbiyalash bilan bezamoq uchun tez-tez ko’zguga qarab tursinlar». U xotiniga «Biz yashamoq uchun yeymiz, boylar esa ovqat yemoq uchun yashaydilar» deydi. Suqrotning ijtimoiy qarashlarini yana quyidagi hikmatnoma aytimlardan ham bilsa bo’ladi: “Har qanday yomonlikning ildizi nodonlikda», «Haqiqatni o’zingdan izla». «Haqiqatga bahs orqali erishish mumkin».

. Aflotunning (er.av 427–347). Falsafiy qarashlari «Bazm», «Teetet», «Fedon» nomli dialoglarida, siyosiy qarashlari esa «Davlat», «Qonunlar» nomli asarlarida bayon etilgan. Aflotun fikricha, olamda «g’oyalar dunyosi» birlamcha bo’lib, moddiy dunyo esa uning mahsuli, soyasidir. «G’oyalar dunyosi» zamon va makonga bog’liq bo’lmay, mangu harakatsiz va o’zgarmasdir, haqiqiy dunyodir. «G’oyalar dunyosi»da eng oliy g’oya – yaxshilik va baxt g’oyasi – xudodir. Boshqa g’oyalarning hammasi u bilan bog’liq.

• . Aflotunning (er.av 427–347). Falsafiy qarashlari «Bazm», «Teetet», «Fedon» nomli dialoglarida, siyosiy qarashlari esa «Davlat», «Qonunlar» nomli asarlarida bayon etilgan. Aflotun fikricha, olamda «g’oyalar dunyosi» birlamcha bo’lib, moddiy dunyo esa uning mahsuli, soyasidir. «G’oyalar dunyosi» zamon va makonga bog’liq bo’lmay, mangu harakatsiz va o’zgarmasdir, haqiqiy dunyodir. «G’oyalar dunyosi»da eng oliy g’oya – yaxshilik va baxt g’oyasi – xudodir. Boshqa g’oyalarning hammasi u bilan bog’liq.
• .