Жанабергенова айсулыу жаксылыковна ахборотлашган таълим муҳитида

Та
л
аб
ал
арн
и
н
г 
муст
ақ
и
л
 т
аъли
м 
ол
и
шин
и
 ф
ао
л
л
аш
ти
ри
шга
 т
аъси
р 
Ижтимоий омил
Талабалар қобилиятлари ва манфаатлари 
Таълим ва билим фаолияти ўзига хослиги 
Таълим мақсади 
Ўзини ўзи назорат қилишнинг ривожланиш 
Талабаларнинг тайёргарлик даражаси 
Компютер саводхонлиги даражаси 

---

69 
2. Таълим ва билим фаолияти ўзига хослиги. Маълумот олиш учун 
уларни танлаб олиш керак - бу танланган, субъектив жараёндир. Талабаларни 
илм-фанга қизиқтирмагунча, уларнинг туб маъносини тушунтириб, 
маълумотни узатиш мумкин эмас. Мустақил иш фаолияти, одатда, бу 
қизиқишни сезиларли даражада оширади ва уни учта таркибий қисмга 
ажратиш мумкин: 1) маъруза, амалий машғулотлар, консултациялар, шахсий 
суҳбатларда мустақил фикрлаш фаолияти; 2) таълимнинг барча усуллари ва 
шаклларини ўзаро боғлашнинг ички асослари; 3) дарсдандан ташқари вақт 
ичида билим олиш фаолияти. 
3. Таълим мақсади. Психологлар узоқ вақтдан буён исботланганлар: бу 
иш фақатгина ички эҳтиёжлар ва мотивларга асосланган, унинг барча 
кучларини муваффақиятли амалга ошириш учун сафарбар этиш истаги билан 
самарали ишлайди. 
4. Ижтимоий омил. Талабалар мустақиллигини шакллантириш 
жамиятнинг ривожланиш тамойиллари ва қонунлари билан боғлиқ. 
Мутахассислик фаолиятининг юқори ижтимоий аҳамияти унинг касбий 
тайёргарлиги 
билан 
боғлиқ 
равишда 
талабаларнинг 
ўзини 
ўзи 
ривожлантиришга етарли талабларни келтириб чиқаради.
5. Ўз-ўзини назорат қилишнинг ривожланиш даражаси. Мустақил иш 
фаолиятининг натижаларига тизимли ички назорат зарур. Ҳар доим кузатиб 
бориш, топшириқларни талабалар ўзлаштириш даражасига мос ҳолда оиб 
бориш лозим. 
6. Талабаларнинг ривожланиш даражалари, математик билимлари, 
уларнинг билим даражаси, кўникма, малакаларини оширишга тайёрлиги 
даражасига боғлиқдир. 
7. Компютер саводхонлигининг даражаси ҳам мустақил иш фаолияти 
кўникмасини ривожлантиришга таъсир қилувчи омил ҳисобланади. 
Интернетдан катта миқдордаги ахборотни олиш мумкин, шунингдек, дастур 
пакетларини, автоматлаштирилган ўқув курсларини, электрон дарсликлар ўз-
ўзини ўқитиш имкониятларини кенгайтиради [41.50.59.65, 81]. 

---