Жанабергенова айсулыу жаксылыковна ахборотлашган таълим муҳитида

Novateurpublication.org 
66 
илмий билимларга қизиқишни кучайтиради, ўқув материалларини 
ўзлаштиришга ёрдам беради, шунингдек, математик маълумотни 
мустаҳкамлашга ёрдам беради. 
3. Киришнинг тамойиллари талабаларни ўқув материалларини мазмунли 
эгаллашга ўргатишдан иборат. Турли фактларни тушунишга ўргатишда, 
шунингдек, ҳақиқат ўртасидаги алоқаларни аниқлашга ёрдам беради. 
Математика таълимида ушбу принципнинг аҳамияти шундан иборатки, агар 
ассимилятсия жараёнида фойдаланиш принципи бузилган бўлса, унда 
олинган билимлар расмийлашади. 
4. Фаолият тамойили. Ушбу принципнинг аҳамияти шундаки, 
математика ўқитишнинг ҳар бир босқичи таълимнинг ривожланаётган 
хусусиятига асосланган бўлиши керак, бу эса ўз навбатида талабаларнинг 
фаол интеллектуал фаолиятини ташкил этади. Фаол фикрлаш жараёнисиз 
билимларни мазмунли ассимилятсия қилишга эришиш мумкин эмас, шунинг 
учун математиканинг асосий мақсади фаол фикрлаш фаолиятини 
шакллантиришдир. Мавзуни ўрганиш жараёнида ушбу вазифани бажариш 
учун муаммоли вазиятларни шакллантириш яхшироқдир. 
5. Тизимлилик принципи. Математик материални мунтазам тақдим 
этишнинг аҳамияти жуда катта, чунки маълум фактлар ўртасидаги мантиқий 
алоқалар жуда муҳимдир [61,81,112]. 
Бир қатор олимларнинг фикрига кўра, шахсиятнинг асосий мезонлари 
орасида маъсулият, шахсийлик, яхлитлик, шахсий қадр-қиммат ва бошқалар 
киради. Яъни, инсон ўзининг ижтимоий моҳиятини фаол ассимиляция ва 
бойитадиган шахсдир. Шахснинг шаклланиш даражаси фаолият ва 
мулоқотда намоён бўлади ва шаклланади [68,83,84,86]. 
Бизнинг фикримизча, университетда ўқитишнинг асосий мақсади - 
мутахассисни билим билан тўлдириш жараёни эмас, балки мутахассис 
сифатида шаклланиши. Шуни таъкидлаш лозимки, ушбу мақсадга эришиш 
учун энг муҳим мезонлар талабаларнинг фаол ижодий фаолияти бўлиб, 
ўқитувчиларнинг вазифаси - бу вазифани бажариш ва бошқариш, 

---

67 
самарадорлигини таъминлайдиган бир қатор тадбирларни ишлаб чиқишдан 
иборат бўлади. 
Олий таълим муассасаси талабаларининг математика фанидан мустақил 
иш фаолиятини ўзлаштиришига таъсир кўрсатувчи ташқи ва ички омиллар 
бўлиб, улар қуйидагича таърифланган.(2.3-расмга қаранг) 
Ўз-ўзига ишониш ва мустақил иш фаолиятини шакллантириш ўзаро 
боғлиқдир. Бир томондан, мустақил иш фаолияти талабаларнинг Мустақил 
таълим олиш кўникмасини шакллантиришнинг ажралмас шарти, иккинчидан 
- унинг натижалари бевосита унинг мустақиллиги, фаолияти билан боғлиқ.