Жаћон иќтисодиёти ва дипломатия университети

Hind okeani mintaqasida integratsiya jarayonlari 
 
Bu mintaqadagi integratsion jarayonlarga Hind okeani mamlakatlarining mintaqaviy 
hamkorlik assotsiatsiyasi (ARSIO) sezilarli ta’sir ko‘rsatmokda. Assotsiatsiya 1997 yil 7 martda 
Mavrikiy Respublikasi poytaxti Port-Lui shahrida tuzilganligi e’lon qilindi. Yangi tashkilotning 
xartasi va harakat dasturi qabul qilindi. Uning maqsad va vazifalari belgilab olindi. 
Hozirgi kunda assotsiatsiyaga Avstraliya, Hindiston, Keniya, Mavrikiy, Ummon, 
Singapur, Janubiy Afrika Respublikasi, Indoneziya, Yaman, Madagaskar, Malayziya, 
Mozambik, Tanzaniya va Shri-Lanka a’zodir.
5
1995 йилда Жануби-Шарқий Осиё мамлакатлари ассоциациясига Вьетнам ҳам қўшилди. 2005 илга 
келиб бу ташкилотга Ҳиндихитой ярим оролининг барча мамлакатлари аъзо бўлиши мўлжалланган.

---

Mazkur tashkilot o‘zining amaliy faoliyati va tashkiliy jixatdan shakllanishida Osiyo-
Tinch okeani iqtisodiy hamkorligi (ATES) tajribasiga suyanishni mo‘ljallagan. U "janub" deb 
atalmish mamlakatlar uchun jahon xalqaro munosabatlarida "shimol"ning hozir mavjud bo‘lgan 
yakka hokimligiga qarshi tura oladigan tuzilmani barpo etish yo‘lidagi dastlabki urinishlaridan 
biridir.
Bugungi dunyo uch qutbga bo‘lingan. Unda Yevrola Ittifoqi (EU). Shimoliy Amerika 
erkin savdo zonasi haqidagi shartnoma (NAFTA) va Osiyo-Tinch okeani iqtisodiy 
hamkorligvdan (ATES) iborat uchta qudratli blok faoliyat ko‘rsatmoqda, jahon iqtisodiy 
ayirboshlashlarning 80%i shular hisobiga to‘g‘ri keladi. 
Afrika va Hind okeani mintaqasida bu jarayonlar hozircha unchalik sezilmaydi. 
Vaholanki, yer yuzi aholisining 20-25%i shu mintaqada yashaydi. Unda joylashgan mamlakatlar 
o‘rtasidagi o‘zaro savdo yalpi savdoning juda kam qismini tashkil etmoqda. 2003 yilgi 
ma’lumotlarga ko‘ra, jahon yalpi mahsulotining 5.4%igina shu mintaqa davlatlariga to‘g‘ri 
kelgan, mintaqaning jahon savdosidagi satmog‘i esa, 10% dan oshmagan. Osiyo-Tinch okeani 
hamkorligiga (AQSH va Yaponiyadan tashqari) xos bo‘lgan o‘sha ko‘rsatkichlar shu tartibda 
10,8 va 21,8%ni tashkil etadi.