Jismoniy tarbiya sport nazariyasi

5-rasm. “Pistolet”li dastani ushlash.

Faqat, “pistoiet” uzaytirilgan gaykaga ega emasligini hisobga olish kerak, bu o‘zgaruvchan pozitsiyalar va himoyalarni bajarish paytida qurol tig‘ining yakuniy holatlarini standarllashtirishni murakkablashtiradi. Shuning uchun, “pistolet”li dastaga o‘tish qurol tig‘i bilan harakatlar texnikasini takomillashtirish bilan birga o‘tadi.

III.BOB. Qilichbozlarning jismoniy tayyorgarligi
3.1. Tayyorgarlikning tarkibi va yo‘naltirilishi
Jismoniy tayyorgarlik - bu sportga oid takornillashishning barcha bosqichlarida qilichbozlar mashg‘ulotlarining ajralmas tarkibiy qismi hisoblanadi. Jismoniy tayyorgarlikning nisbatan eng muhim vazifasi, ya’ni usullar va harakatlarni takomillashtirish uchun boshlang‘ich darakchi hisoblangan - ixtisoslashtirilgan jismoniy sifatlarning yaratilishi va yo‘naltirilishi yillik siklning davrlarini hisobga olish asosida hal qilinadi.
Ixtisoslashtirilgan ko‘nikmalami egallash imkoniyati ko‘p jihatdan odam organizmining harakatlarga oid sifatlarining namo- yon bo‘lish darajasi bilan belgilanadi. Texnikani takomillashtirish, o‘z navbatida, kUch, tezkorlik, chidamlilik, chaqqonlik, egiluvchanlik, muskullarning ixtiyoriy bo‘shashtirilishi kabi alohida sifatlar va ularning umumiyligi orqali sportchi larning harakatlarga oid qobiliyatlari namoyon bo‘lish samaradorligi darajasini oshiradi.
Jismoniy tayyorgarlik o‘z tarkibiga sportchilarning har tomonlama rivojlanishini ta’minlab beruvchi umumiy va maxsus vositalarni, qilichbozlar uchun zaruriy hisoblangan - sifatlarning namoyon bo‘lishining ixtisoslashtirilishini qamrab oladi.
Umumiy jismoniy tayyorgarlik organizmning funksional imkoniyatlari darajasini oshirilishiga, uning har tomonlama rivojlantirilishi va turli xildagi harakatlarga oid ko‘nikmalarning egallanishiga yo‘naltiriladi. Ushbu vazifalarning hal qilinishi uchun, jismoniy tarbiyaning barcha vositalaridan umumiylikda foyda- laniladi. Biroq, qilichbozlik bilan birgalikda, basketbol, futbol, tennis, xokkey, boks, akrobatika kabi sport turlarida harakatlarga oid ko‘nikmalarga qo‘yiluvchi talablarning o‘ziga xos tavsiflarga egaligi murabbiylarga va sportchilarga ushbu ko‘rsatib o'tilgan har bir sport turida mashqlardan ustuvorlikda foydalanish tavsiya qilinadi.
Maxsus jismoniy tayyorgarlik qilichbozlikda usullar va hara- katlarning takomillashtirilishi uchun harakatiarga oid sifatlarning ixtisoslashtirilgan tavsifda namoyon bo‘lishi va rivojlantirilishiga yo‘naltiriladi. Maxsus jismoniy tayyorgarlikning vositalari - qilichbozlik janglarida sportchilar tomonidan foydalaniluvchi usullar va harakatlardan tashkil topadi.
Shuningdek, turli xildagi harakatiarga oid sifatlami takomil- lashtirishga yo‘naltirilgan mashqlarning o‘zaro aloqadorlikka egaligi va o‘zaro ta’sirlashish tavsifida o‘rin tutishini hisobga olish talab qilinadi. Jumladan, foydalaniluvchi turli xildagi mashqlar tarkibiy jihatdan o‘zaro bir-birini to‘ldirishi mumkin yoki aksincha, qandaydir sifatni rivojlantirish nuqtayi nazaridan bir-birining samaradorligi darajasiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Shu sababli, jismoniy tayyorgarlikda ko‘proq darajada turli xildagi harakatiarga oid ko‘nikmalar va sifatlarning o‘zaro bir-biriga ijobiy ta’sir ko‘rsatishi holatlarini ifodalovchi mashqlardan foydalanish talab qilinadi, Shuningdek, ushbu sifatlarning ixtisoslashtirilgan tavsifda namoyon bo‘lishiga salbiy ta’sirga ega bo‘lgan tarkibiy qismlarning mustasno tariqasida tarkibdan chiqarib tashlanishi maqsadga muvofiq hisoblanadi. Bundan tashqari, alohida sifat­larning ishlab chiqilishida mashqlarning tanlab ta’sir ko‘rsatuvchi effektga egaligini ham hisobga olish talab qilinadi. Biroq, ma’lum bir alohida olingan sifatning nisbatan iloji boricha yuqori darajada rivojlantirilishi uchun, albatta, boshqa sifatlami ham bir vaqtning o‘zida talab qilingan darajada rivojlantirilishi zarur hisoblanadi.
Jismoniy tayyorgarlik sport texnikasining takomillashtirilishi uchun asosni yuzaga keltiradi, ya’ni jismoniy tayyorgarlikni qilichbozlarning harakatiarga oid imkoniyatlarining namoyon bo‘lish shakli sifatida qarab chiqish mumkin, Shuningdek, ruhiy barqarorlik va iroda sifatlarining namoyon bo‘lishi shartlaridan biri sifatida qayd qilish mumkin. Bundan tashqari, sportchilarda salo- matlik darajasi qanchalik mustahkam bo ‘ Isa, demak, organizmining ish bajarish qobiliyati ham shunchalik yuqori darajada bo'lishi qayd qilinadi, o‘z navbatida, sportchi mashg‘ulotlar yuklamalariga shunchalik darajada yuqori chidamlilik xususiyatini namoyon qiladi va harakatlar sifatlarining yuqori darajasiga tezroq erishishi kuzatiladi.
Наг bir sport turida, jumladan, qilichbozlikda ham talab qilinuvchi sifatlar «to'plami» sport faoliyatining ushbu qarab chiqilayotgan turi uchun xos bo‘lgan harakatlar xususiyatlarining o‘ziga xosligini ifodalab berishi zarur hisoblanadi. Shu sababli, qilichbozlarning jismoniy tayyorgarligini takomillashtirish o‘ziga xos spetsifik sifatlarning chugurlashtirilgan tavsifda rivojlantirilishi va umumlashtirilishining asosiy maqsadi sifatida qayd qilinishi talab qilinadi.
Sportchilarning yakka tartibdagi qobiliyatlarining maksimal darajada namoyon qilinishi, uning ustuvor sifatlarining rivojlan­tirilishi yuksak natijalarga erishishga olib keladi.