Jámiyettiń barlıq ekonomikalıq hám sociallıq xızmetlerin úyreniw hám alıp barıwda fundamental mashqalalarǵa dus kelemiz

1.1-súwret.

           

Grafikda OX gorizantal kósheri tutınıwshılar buyımları, oU vertikal kósheri óndiris qurallarınıń ósiwi hám kemeyiwin kórsetedi.

AVSD iymek sızıǵı barlıq resurslardan joqarı dárejede paydalanılǵanda óndiris quralları hám tutınıwshılardıń buyımlarınıń múmkin bolǵan dárejede islep shıǵarıw múmkinshiliklerin kórsetedi.

Bul grafikten biz úsh bir-biri menen baylanıslı bolmaǵan túsinikler: resurslardıń sheklengenligi, hár bir toчka boyınsha ózine tán bolǵan variantlarda islep shıǵarıwdıń bolıwı hám qárejetlerdiń ózgeriwin kóremiz. Máselen, F toчkasın alsaq, ol toчkada ónim islep shıǵarıw múmkinshiliklerinen kem dárejede islep shıǵarılıwı beriledi. Kerisinshe, ye toчkada joqarı múmkinshiliklerde islep shıǵarıwdıń quwatı hám resurslar jetispewi beriledi. V hám S toчkalardı salıstırıp kóreyik. V toчkanı tańlasaq, S toчkaǵa salıstırǵanda biz tutınıw buyımlarınan (Xv) kem hám óndiris qurallarınan (Uv) kóp islep shıǵarıwdı tańlaǵan bolamız. Anıq aytıp ótetuǵın bolsaq, V toчkadan S toчkaǵa ótiwde biz qosımsha X=OXs-OXv tutınıw buyımların alamız. Biraq bul jaǵdayda biz U tı joǵaltamız (U=Ouv-OUs). Resurslardı bolsa, xalıqtıń tutınıw ónimlerine qosımsha sarıplaymız, qosımsha xalıqtıń tutınıw ónimlerin alamız. Tap sonshelli resurslar hám múmkinshiliklerdi óndiris qurallarınan joǵaltamız.

Iymek sızıq (AVSD) maksimal múmkinshiliklerdi kórsetetuǵın yeken, makroekonomika onıń shegarasınan sırtta (máselen, ye toчkada) joqarı hám oń tárepke shıǵıwı múmkin be?-degen sorawdı payda yetedi. yeger jańa texnika hám texnologiyalıq procesler xalıq xojalıǵınıń barlıq tarmaqlarına teń bolıwı kútiletuǵın bolsa, AD iymek sızıǵı A1, D1 iymek sızıǵına kóshiriliwi múmkin. Bul jaǵdayda óndiris quralları hám tutınıw ónimlerin islep shıǵarıw múmkinshilikleri teń, bir tegis keńeyedi. ye toчkadaǵı islep shıǵarıwǵa yerisiwi múmkin.