Jobası: Kislotalardıń atalıwı hám kislotalardıń alınıwı. Fizikalıq hám ximiyalıq qásiyetleri. Eń áhmiyetli kislotalardıń qollaniliwi. Sabaqtıń aktuallıǵı

Kislotalı jawınlar

Kislotalı jawın - bul erga túsetuǵın bultlarda kislotalı ximiyalıq elementlardıń kópligi bolıp tabıladı. Atmosferaǵa shıǵıs karbonat angidrid, altıngugurt dioksidi hám azot dioksid gazları bultlar daǵı suw tamshıları tárepinen hár qıylı ximiyalıq transformaciyalar arqalı sıpaladi. Bul tamshılar bir muncha waqıt ótkennen, erga jawın, qar, shıq yamasa rayon sıyaqlı túsedi. Bul hádiyseden keyin topıraqtaǵı kislotalıq muǵdarı asadı, suw resursları daǵı ximiyalıq tártip ózgeredi, dáryalar záhárleniwi hám ormanlarda zálel etkazilishi múmkin. Jawındıń pH ma`nisi (kislotalıq yamasa sıltıiylik ólshewi) 5, 6 ǵa teń. Ortasha pH 5 ten tómen bolǵan jawın suwi erga túskende, kislotalı jawın payda boladı.

Kislota jawınları altıngugurt hám azot oksidleri tarqalǵan orınlarda kóbirek ushraydı. Sanaatda kómirden paydalanıwdıń kóbeyiwi menen átirap ortalıqqa shıǵıs altıngugurt hám azot oksidi muǵdarı da asadı. Bul jaǵday kislotalı jawınǵa alıp keliwi múmkin. Hawanıń pataslanıwı hám kislotalı jawın Kitay hám Rossiya sıyaqlı birpara mámleketlerde keń tarqalǵan, bul erda elektr energiyası hám ıssılıq islep shıǵarıw ushın kómirden paydalanıw joqarı. Gaz shıǵaratuǵın birpara tábiy derekler kislota jawınına da sebep bolıwı múmkin.


Bekkemlew ushın test sorawları
1. Perxlorat kislotanıń formulasın tabıń?
A)HClO₄ B)H₃PO₄ C)HCl
2. Kislorodsız kislotalar keltirilgen varianttı tabıń?
A) HCl B) H₂SO₄ C) H₃BO₃
3. Kislorodlı kislotalar keltirilgen varianttı tabıń?
A)H₂SO₄ B)HI C)HCl
4. Vodorodtı qısıp shıǵara almaytuǵın elementler qaysı qatarda durıs korsetilgen?
A) Cu, Ag, Hg, Au, Pt
B) Al, Cu, Hg, Au, Pt
C) Cu, Ag, Mn, Au, Pt
5. ..... may tarizli bul suyıqlıq iyissiz, reńsiz, suwdan derlik eki ese awır. Suwda jaqsı eriydi, hár qıylı gazlerdi ham hawanı keptiriwde, zatlar quramındaǵı suwdı tartip aliwda qollaniladi?
A)H₂SO₄ B)H₃PO₃ C)H₃BO₃
6. Suwsız H₂SO₄ neshe % ke shekem altıngugirt (IV) oksidti eritedi?
A)70 B)65 C)50
7. Suwda jaqsı eritiw natiyjesinde alınatuǵın bul reńsiz suyıqlıq suwdan biraz awır bolıp otkir iyiske iye. Bul qaysi kislota?
A)HCl B)H₂SO₄ C)H₃BO₃
8. Kóbinese organikaliq sintezlerde katalizator retinde qollaniladi?
A) AlCl3 B)CaCl2 C)HgCl2
9. Kem eriytugin duz bolip, fotografiyada qollaniladi?
A) AgCl3 B)HgCl2 C)HCl3
10. Suwdan 1,5 ese awır, reńsiz, otkir iyisli suyıqlıq bul...?
A)Nitrat B)Sulfat C)xlorid
11. Bul kislota bir valentli bolıp, tuzlamalarda isletiledi?
A) Sirke kislota
B)Folik kislota
C) Limon kislota
12. Bul soda sıyaqlı gazlengen ishimlikler quramındaǵı kislota
A) Karbonat kislota
B) Limon kislota
C) Askorbin kislota
13. Sut ham yogurt quramında bar, Ol duzlaw ham pishloq tayarlawda isletiledi?
A) Sut kislota
B) Sirke kislota
C) Malin kislota
14. Aq qattı element, suw menen qalegen koeficentte aralasadı?
A) Fosfat B) Nitrat C)Karbonat
15. Potash atı menen tanılǵan, suwda jaqsı eriytuǵın aq untaq?
A) K₂CO₃ B)P₄O₁₀ C)H₃PO₄
16. Kislotalardıń uluwma formulası?
A) H_nK B) E₂O_n C)Me(OH)_n
17. Lakmus qaǵazınıń kislota eritpesindegi reńi qanday?
A)Qızıl B) Reńsiz C) Qızǵısh
18. Metiloranjdıń neytral eritpedegi reńi qanday?
A)Toyǵın sarı B)Sarı C)Qızǵısh
19. Xlorid kislota koncentrlengeniniń quramında neshe % ke shekem vodorod xlorid boladı ham ızǵar hawada túteydi?
A) 37% B)36% C)38%
20. Uwlı zatlı element, awıl xojalıǵı zıyankeshlerine (qant, lablebi, uzıntumshıq qońızı, otlaq góbelegi )qarsı gúreste isletiledi. Bul ne?
A) BaCl2 B)CaCl2 C)AlCl3

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
A	A	A	A	A	A	A	A	A	A	A	A	A	A	A	A	A	A	A	A