ajratish, reja tuzish, lug'at ustida ishlash, im lo va leksik tom ondan
tayyorlash va hokazo;
3) inshoni nutqiy shakllantirish, ya ’ni insho m atnini tuzish, uni
yozish, takomillashtirish, xatolarni to'g'rilash va uni tekshirish.
Birinchi va ikkinchi bosqichdagi ishlar, odatda, darsdan tashqari
vaqtda bajariladi. Masalan, ekskursiya asosidagi insho uchun material
yig'ish uni yozishdan ancha ilgari boshlanadi; tabiat hodisalarini ku
zatish bir hafta, hatto undan ko'proq davom etadi; rasmlar esa insho
yozishdan oldin ko'riladi.
Shunday qilib, insho yozish yoki og'zaki hikoya qilish darsi ilgari
bajarilgan ishlam in g yakunidir. Insho darsining um um lashtiruvchilik
roli bog'lanishli nutq sohasidagi ko‘nikm alam i egallash m e ’yoriga
qarab ortib boradi.
Insho darsining qurilishi tayyorlov b osqich in in g xarakteriga b og‘liq.
Tayyorlov bosqichida qancha k o‘p ishlansa, in sh o darsida matn ustida
shuncha chuqur ishlash im koniyati yaratiladi. Insho yozishdan oldin
yoki og'zaki hikoyalashda yig'ilgan materiallarni o'quvchilar yodiga
tushirish, ularda qiziqish uyg‘otish, yozish ga yoki hikoya qilishga
xohish uyg‘otish zarur.
Insho yozish uchun 2-sinfda odatda bir dars, zarur b o ‘lib qolsa,
ikkinchi darsdan 15—20 daqiqa, 3—4-sinflarda bir yoki bir yarim dars,
ayrim vaqtlarda ikki darsgacha ajratiladi. Bulardan tashqari, insho
tahlili va xatolar ustida ishlash u chun 20—25 daqiqa vaqt ajratiladi.
Bunda eng yaxshi yozilgan insholar tahlil qilinadi, im loviy, punktua
tsion, nutqiy, m antiqiy xatolar va m azm undagi yetishm ovchiliklar
ustida ishlanadi.
Insho yozish darsida quyidagi bosqichlarga rioya qilinadi:
1
Do'stlaringiz bilan baham: |
