K. B. Urazov, S. V. Vaxidov boshqa tarmoqlarda buxgalteriya hisobining xu su si yatl ari

2980 «Savdo ustamasi». Hisob bahosining tarkibiy elementi, chakana savdo vaumumiy ovqatlanish korxonalaridagi tovarlaming sotib olish baholari ustiga qo‘yilgan savdo ustamalarini qoldig‘i va ko‘payishi
kreditida, kamayishi esa debetida aks ettiriladi. Ulgurji savdo korxonalarida faqat chakana savdo shoxobchalaridagi tovarlar bo'yicha qodlaniladi.
2990 «Boshqa tovarlar». Yuqoridagi schotlarda aks ettirilmay qolingan tovarlamingqoldig‘i vako‘payishi debetida, kamayishi esa kreditida hisob bahosida aks ettiriladi.




1-daraja

2-daraja

3-daraja
Savdo korxonalarida tovarlaming tahliliy hisobi 23.1 -rasmda keltirilgan iyerarxik tizim bo‘yicha qo‘lda yoki zamonaviy kompyuterlarda yuritiladigan hisob registrlarida olib boriladi:

1. 
   rasm. Savdo korxonalarida tovarlar tahliliy hisobining iyerarxik tizimi
   

Tayanch iboralar
Ichki savdo - bir mamlakat hududi chegarasida amalga oshiriladigan savdo faoliyati.
Tashqi savdo - mamlakat ichida ishlab chiqarilgan mahalliy tovarlami boshqa mamlakatlarga sotish faoliyati.
Eksport - tashqi savdo faoliyati.
Ulgurji savdo - savdo sohasida tovarlaming yirik turkumlarini o‘zaro hisob-kitoblaming naqd pulsiz shakli bo‘yicha, uni tijorat tadbirkorlik faoliyati maqsadidayoki o'z ishlab chiqarish-xo‘jalik ehtiyojlari uchun foydalanishni mo‘ljallayotgan xo‘jalik yurituvchi subyektlarga sotishni nazarda tutuvchi faoliyatni amalga oshirish.
Mayda ulgurji savdo - savdo sohasida tovarlarni kichik turkumlar hilan o‘zaro hisob-kitoblaming naqd pulsiz va naqd pul shakllari bo‘yicha sotishni nazarda tutuvchi faoliyatni amalga oshirish.
Chakana savdo - savdo sohasida yakuniy iste’mol uchun, undan tijorat maqsadlarida foydalanish huquqisiz aholiga tovarlami donalab yoki ko‘p bodmagan miqdorlarda naqd pulga sotishni nazarda tutuvchi faoliyatni amalga oshirish.