K. B. Urazov, S. V. Vaxidov boshqa tarmoqlarda buxgalteriya hisobining xu su si yatl ari

l.Sotib olishda tovcir yetkcizib beruvchi bilan tuzilgan shartnomada ко ‘rsatilgan bubo (SHb);
2.Sotib olish bilan bog‘liq boshqa xarajatlar (Sx). Bularga sotib olish bilan bog‘liq brokerlik xizmatlari, komission (vositachilik) xarajatlar, tashib keltirish xarajatlari (temir yoi, suv, havo yoilari va boshqa transport tashkilotlaming yuklash, tushurish vayetkazib berish xarajatlari), tovarlami sertifikatlash xarajatlari va shu kabilar kiradi;
3.Bojxona to ‘lovlari (Bt). Bojxona toMovlariga aksiz solig‘i (A), qo‘shilganqiymat solig‘i (QQS), bojxona boji (Bb), bojxona yig‘imi (By) kiradi. Bu xarajatlar chet eldan import qilingan tovarlarga taalluqli bodib, ulaming snmmalari bojxona yuk deklarasiyalarida (B YUD) ko‘rsatiladi.
Shunday qilib, tovar-moddiy zaxiralaming sotib olish qiymati (tannarxi)ni aniqlashning matematik qurilmasi quyidagi ko'rinishga ega bo‘ladi:
Tt = SHb + Sx + Bt
bu yerda: Bt = A + QQS + Bb + By
Ushbu matematik qurilma bo‘yicha tovar-moddiy zaxiralaming sotib olish qiymatini (tannarxini) belgilash quyidagi tartibda amalga oshiriladi.
Birinchidan, kelib tushgan tovarlaming sotib olish bahosi boshlangdch hujjatlarga (schot fakturalar, BYUD) asosan aniqlanadi. Ushbu baholar tomonlaro‘rtasida tuzilgan shartnomalar (kontraktlar)gamos bodishi lozim.
Ikkinchidan, boshlang' ich hujjatlarga (schot faktumlar, BYUD) asosan ta’minotchilarga har bir tovar bo‘yicha todangan QQS summasi topiladi. QQS summasi uni sotib olish bahosini 20 foizga ko‘paytirish va 100 foizga bodish yodi bilan topiladi.
Uchinchidan, tovarlami sotib olinishigabevositaaloqadorbodganturli xizmat xarajatlari (tashib keltirish, brokerlik, vositachilik, sertifikatlash va boshqalar) summasi ushbu xizmatlami ko‘rsalgan tashkilotlaming taqdim etgan schotlari bo‘yicha aniqlanadi. Topilgan summajami kelib tushgan tovarlaming sotib olish qiymatiga (QQS siz) bo‘ linadi va natija 100 foizga ko‘paytirilib, bir so‘mliktovargato‘g'ri keladigan xizmat xaiajatlariningo'rtacha foizi aniqlanadi. Ushbu o‘rtacha foizni har bir tovaming sotib olish narxiga (QQS siz) ko‘paytirish va 100 foizga bodish orqali uning sotib olish bahosigakiritiladigan xizmat turlari xarajatlarining o‘rtacha summasi aniqlanadi.