Kaliy xromat tuzini olinishi va xossalari


Download 58.05 Kb.
bet3/8
Sana16.06.2023
Hajmi58.05 Kb.
#1517305
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Umaraliyeva Asalxon kurs ishi kimyo

Xromatlar — xromat kislotalarning tuzlari. Ishqoriy muhitda barqaror; kislotali muhitda dixromatlarga aylanadi. Kaliy xromat va natriy xromat muhim ahamiyatga ega. Kaliy xromat K2CrO4 — sariq kristall modda. Suyuqlanish temperaturasi 968,3°C, zichligi 2,732 g/sm3, suvda yaxshi eriydi. Natriy xromat Na2CrO4 — sariq kristall modda. Suyuqlanish temperaturasi 790°C, zichligi 2,72 g/sm3; gigroskopik, suvda yaxshi eriydi. Kaliy va natriy xromatlar kimyoviy reaktiv sifatida, gazlamalarni ohorlashda, teri sanoatida, urugʻni dorilashda, yogʻochni konservatsiyalashda ishlatiladi.

I.2 Xrom tuzlarining umumiy tavsifi


Xrom tuzlarining umumiy tavsifi, bu tuzlar o'zaro kimyoviy ularning bir nechta turlaridir. Ular bir necha elementning ionlari va ko'p kimyoviy tuzlarining turli xossalari bilan ajratiladi.
Xrom tuzlarining tarkibi va xossalari, ularning yuqori temperaturada ishlab chiqarilishida ko'rsatilgan xususiyatlari bilan bog'liq. Ular o'rtacha siziqni oshirish va kemiklarda ishlab chiqarilishida yordam berish, oqsil va asboblar uchun katta muhimlikka ega.
Xrom tuzlarining umumiy tavsifi quyidagicha:
Kationlar: Xrom tuzlarining kationlari, bir yoki bir necha birlashgan elementning iyonlari bo'lishi mumkin, masalan, Na +, K +, Mg2+, va Fe3+ kabi. Bu ionlar, tuzlarining kimyoviy xossalari bilan ajratiladi.
Anionlar: Xrom tuzlarining anionlari, bir yoki bir necha birlashgan elementning ionlari bo'lishi mumkin, masalan, Cl-, SO42-, va OH- kabi. Bu anionlar, tuzlarining kimyoviy xossalari bilan ajratiladi.
Kristallanish shakli: Xrom tuzlarining kristallanish shakli va tuzning quyidagi xususiyatlari, tarkibiy tuzlarini belgilaydi: tuzning kamchilikka ega bo'lishi, erituvchi nuqtasi va ko'rsatkichi, va tuzning o'zining kristallarining xususiyatlari.
Kimyoviy xossalari: Xrom tuzlarining kimyoviy xossalari, ularning o'ziga xosligi bilan ajratiladi. Bu xossalarning misollaridan ba'zi, tuzning ishlash temperaturasi, termodinamik xossalari, kimyoviy xossalari va kimyoviy reaksiyalarning boshqarilishi kabi.
Xrom tuzlarining fizikaviy xossalari: Bu xossalarning misollaridan ba'zi, tuzning rangi, yorug'ligi, shiddati, yog'liqlik, sifati va chidamli holati kabi.
Tuzlarining ishlab chiqarilishi: Xrom tuzlari aynan qanday ishlab chiqarilishi qanday ekanligi tavsifi bilan bog'liq. Xrom tuzlari odatda shuningdek quyidagi usullar bilan ishlab chiqariladi: metallurgiya, chidamli moddalar, ximiya, kataliz va asboblar ishlab chiqarish soh
Xrom tuzlari, minerallar (kimyoviy formula orqali bilinadigan inorganik moddalar) turkumidir. Bu tuzlar, yer osti qobig'ining yuzagi bo'ylab paydo bo'lgan vulqonli va sedimentli sanoatlar yoki suv osti qoplamining yo'li bilan yoyilgan chig'ataylardan hosil bo'lishi mumkin.
Xrom tuzlari, ularning kimyoviy tarkibiga qarab turli turli ranglarga ega bo'lishi mumkin. Misol uchun, oq, kulrang, sariq yoki ko'k tushunchalaridan biriga ega bo'lishi mumkin. Xrom tuzlari odatda, metallurgiya sanoati, kimyo sanoati, to'qimachilik, farmatsevtika, va boshqa sohalarda ishlatiladi.
Xrom tuzlari doimiy hisobda mineral yoki kimyoviy ishlab chiqaruvchilardan sotib olinadi yoki otlar, bog'lar yoki qoratoshlar orqali ajratiladi. Bu tuzlarning kabi mevalar va sabzavotlar orqali ajratilishi mumkin, lekin bu yo'ldan ajratilgan xrom tuzlari kichik miqdorlarda va qimmatdir.
Xrom tuzlari birlashgan holatda ko'p xrom tuzi alloylari hosil qilish uchun ishlatiladi. Bu alloylar metallurgiya sanoatida va avtomobil ishlab chiqarishda qo'llaniladi.
Xrom tuzlari (yoki mineral tuzlar) tabiatda ko'p turli shakllarda paydo bo'lishi mumkin bo'lgan kimyoviy birikmalar hisoblanadi. Ular odatda tarkibida o'zida bir yoki bir nechta element tuzlarini o'z ichiga oladi. Xrom tuzlari, xrom (Cr) elementini o'z ichiga olgan tuzlar guruhiga mansubdir.
Xrom tuzlari ko'plab shakllarda ko'rsatiladi. Ular odatda qizil, qizil-ko'k, och, ko'k yoki oq ranglarga ega bo'lishi mumkin. Xrom tuzlarining ko'plab shakllarini o'z ichiga olgan tuzlar bormi? Misol uchun, kromit FeCr2O4 formulasi bilan ifodalangan xrom oksididir. Boshqa bir misol, qizil kromat K2CrO4 formulasi bilan ifodalangan bir tuzdir.
Xrom tuzlarining ishlatilishiga o'xshash ko'plab maqsadlar mavjud. Misol uchun, qizil kromat kimyoviy analiz uchun ishlatiladi, xrom oksidi esa hajmli metallar, masalan, avtomobil tuzumiga tayyorlanishda ishlatiladi. Xrom tuzlari odatda korroziya zaxiralari va rangli materiallar tayyorlashda ham ishlatiladi.
Xrom tuzlarining qisqa muddatli turli xususiyatlaridan tashqari, ularning uzun muddatli ishlatilishiga oid muammolar mavjud. Xrom tuzlari o'z ichiga tiosiyanat va zamonaviy ishlab chiqarilgan organik materiallar kabi zararli substansiyalar ko'rsatishi mumkin. Bu xususiyatlarning sababli, xrom tuzlari kuchli ekologik regulativalar orqali ishlatilishi kerak.
Xrom tuzlari tabiiy ravishda yoki inson faoliyati natijasida yuzaga keladigan minerallardir. Ushbu minerallar kimyoviy jihatdan juda xilma-xil birikmalar bo'lib, dunyoning ko'plab joylarida uchraydi.
Xrom tuzlarining xususiyatlari ularning tarkibiy qismlariga, kristall tuzilishiga va shakllanish naqshlariga qarab farq qilishi mumkin. Ammo umuman olganda, xrom tuzlari qattiq va asosan kristalldir. Ba'zilari suvda eriydi, ba'zilari esa suvda erimaydi.
Xrom tuzlariga misollar:
Halit: bu tosh tuzining bir turi va natriy xloriddan iborat. U rangsiz yoki oq, kulrang, sariq, jigarrang yoki ko'k kabi ranglarga ega bo'lishi mumkin. U suvda oson eriydi va sho'r ta'm beradi.
Gipslar: bu ohaktosh va tosh tuzi o'rtasida hosil bo'lgan mineraldir.Dek. U oq, kulrang yoki rangsiz bo'lishi mumkin va suvda eriydi. U qurilish materiallari, gipsokarton va boshqa sanoat mahsulotlarini qurishda qo'llaniladi.
Kalsit: u kaltsiy karbonat birikmasidan iborat. Kristalli tuzilishi tufayli u yorug'likni aks ettiradi va ba'zi turlari rangli bo'lishi mumkin. Marmar va travertin





I.3. Kaliy xromat (K2CrO4): xususiyatlari, xatarlari va ishlatilishi


  • Fizikaviy va kimyoviy xossalari

  • Reaktivlik va xavf

Kaliy xromat formulasi Kaliyning noorganik birikmasi K2CrO4, bu kuchli oksidlovchi vosita bo'lish bilan tavsiflanadi. Kaliy dixromatini reaksiya bo'yicha kaliy gidroksid bilan davolash orqali tayyorlanadi:
K2Cr2O7 + 2KOH → 2K2CrO4 + H2
Kaliy xromat nisbatan noyob profilga ega bo'lgan birikma sifatida sanoat va ilmiy sharoitlarda bir qator foydalanishga ega. Ammo, uning toksikligi sababli, uning ta'siri cheklangan bo'lishi kerak.

Fizikaviy va kimyoviy xossalari

Kaliy xromat, kimyoviy elementlar jadvalida K simvoli bilan ifodalangan 1-kunlik metal xloridining yashil rangidagi kristallidir. Kaliy, I-toifadagi I-A guruhi va III-toifadagi 4-jadvalda joylashgan. Quyidagi fizik xossalari kalit ko'rsatuvchi:

O'simlikdagi aholi uchun muhim nutqiy elementlar orasida Kaliy birinchi o'rinda keladi va jismoniy holatlarda ishlatiladi. Kaliyning jismoniy holatlarda kelib chiqishi, ularning hujayralarida miqdorini oshiradi va sinapslar orqali sinaps yo'lidan elektrosignal o'tkazilishini kuchaytiradi.

Kaliyning atomi, 19 elektrondan iborat va elektronlar uchun 2,8,8,1 elektron tuzilishi bor. Kaliyning valent elektroni tekshirilganida, ularning biri birinchi guruhda, o'zaro ular orasida "moliyak" holatda bo'ladi. Bu holat, Kaliy atomining o'ziga xos sifatidir va uning birinchi ionlashish energiyasi juda kam.

Kaliy xromatning fizikaviy holatlarda uchun bo'lgan elementar shakllari, elektrostatik magnit maydoni va juftliklari uchun birinchi ancha yuqori. Kaliy xromatning kristall strukturasining yuqori temperaturadagi holatlari, kaloriya qobiliyati va termik uskunalari jihatidan juda yuqori.

Kaliyning o'zining o'zgaruvchanliklari juda yuqori. Uning kristallidagi atomlar o'z o'rnida o'zgarishlar paydo qilsa, bu atomlar kristal shakllarini buzilishi bilan natijada yuqori temperaturada yoki gidroliz qonunlari jihatidan ko'proq fiziologiyaviy qonuniyliklar bilan bog'liq.

Kaliy xromat, bir necha moddalar bilan joriy yoki gazlar ko'rsatkichlarida ishlatiladi. Tizimlarni "sufitlash", kislorodning avtomatlashtirish, chuqur boshqaruv, o'tkazuvchi jihatdan ishlab chiqarish va boshqa sohalarda qo'llaniladi.


Download 58.05 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling