Kapital fondlar va moliyaviy natijalar xisobi. Reja

Amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq korxona mulkdorlari (muassislari) o‘z ulushlarini korxona ro‘yxatga olingandan so‘ng bir yil davomida kiritishlari shartdir.
Aks holda, Nizom kapitali miqdori joylashtirilmagan aksiyalar summasiga kamaytiriladi (agar korxona aksiyadorlik jamiyati maqomiga ega bo‘lsa).
Muassislarning badallari pul mablag‘lari, Shuningdek, asosiy vositalar, nomoddiy aktivlar va boshqa ko‘rinishdagi aktivlar hisobiga kiritilishi mumkin. Biroq bu erda kiritiladigan aktivlar turlari korxonaning Nizomida ko‘rsatilishi lozim. Masalan, korxonaning Nizomida Nizom kapitali naqd pul bilan shakllantirilishi belgilangan (yozilgan) bo‘lsa, muassis asosiy vositalarni kirita olmaydi. Bu holat Nizomni buzgan deb baholanadi va kiritilgan mol-mulk esa soliq muassasalari tomonidan korxona tekinga olgan, qiymati soliqqa tortiladigan bazaga kiritilishi kerak bo‘lgan mulk sifatida qaraladi. Muassislardan asosiy vosita va nomoddiy aktivlar olinayotganda korxona keyingi oydan boshlab amortizatsiyani hisoblab yozishi kerak. Agar korxona mol-mulk solig‘ini to‘lovchisi hisoblansa, u holda imtiyozli ikki yil o‘tgandan so‘ng mazkur vositalarning qiymati mol-mulk solig‘i bo‘yicha bazani oshiradi. Nizom kapitaliga ulushlarning kelib tushishi Nizom kapitali schyotiga daxl etmaydi, balki, muassisning qarzini qoplaydi. Amaldagi qonunchilik hujjatlariga muvofiq, Nizom kapitaliga badal hisoblanmaydi va u soliqqa tortilmaydi.
Nizom kapitalining miqdori tashkil etilayotgan xo‘jalik sub’ektlarida turlicha belgilangan, jumladan, ochiq aksiyadorlik jamiyatining Nizom kapialining eng kam miqdori jamiyat davlat ro‘yxatidan o‘tgan sanada O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining kursi bo‘yicha 50000 (ellik ming) AQSH dollariga teng bo‘lgan summadan, yopiq aksiyadorlik jamiyatlarida esa ular ro‘yxatdan o‘tgan sanada qonun hujjatlarida belgilangan eng kam oylik ish haqining 200 (ikki Yuz) baravaridan kam bo‘lmasligi kerak. Mas’uliyati cheklangan jamiyatlarning Nizom kapitali qonun hujjatlarida belgilangan eng kam oylik ish haqining 50 (ellik) barobaridan kam bo‘lmasligi kerak.
Nizom kapitalining buxgalteriya hisobi quyidagi asosiy me’yoriy hujjatlar bilan tartibga solinadi: «Hisob siyosati va moliyaviy hisobotlar» 1-son BHMS, «Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarning moliya xo‘jalik faoliyati buxgalteriya hisobi schyotlari rejasi va uni qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnoma» 21-son BHMS, «Xususiy kapital to‘g‘risidagi hisobot» 14-son BHMS, «Buxgalteriya balansi» 15-son BHMS va boshqalar.
Nizom kapitali bo‘yicha muomalalar hisobi 8300-«Nizom kapitalini hisobga oluvchi hisobvaraqlar» schyotida hisobga olinadi. Ushbu schyot quyidagi uchta schyotni o‘zida jamlaydi:
8310-Oddiy aksiyalar
8320-Imtiyozli aksiyalar
8330-Pay va ulushlar