Kasbiy ta ‟ lim metodologiyasi

uskunalar bilan ham jihozlanadi. Bunday uskunalarning turlari va miqdori kasb 
xususiyatiga, o„quv ustaxonasining mahsulotiga, o„quv yurtida o„rganilayotgan 
kasblarga, o„quv yurtida yordamchi xizmat xonalarining mavjudligiga va boshqa 
bir qator omillarga bog„liq. Bunday uskunalarning asosiy vazifasi – ishlab 
chiqarish ta‟limi dasturining to„la va sifatli bajarilishini ta‟minlashdir. 
Misol tariqasida umumiy slesarlik o„quv ustaxonasi uchun hamma 
foydalanadigan uskunalar ro„yxatini keltiramiz: 
iskanja dastgohli parmalash dastgohi-3; 
dastaki burma press (yoki gidravlik)-1; 
iskanja dastgohini ko„ndalang randalovchi dastgoh-1; 
ikki yoqlama charx dastgohi-1-2; 
pishangli qaychi-1; 
belgi qo„yadigan plitali stol-1; 
metallni tekislash uchun plita-1; 
truba qisqichli stol-1; 
qirindi uchun quti-1. 
Amaliy kasbiy ta‟lim o„qituvchisining ish o„rni 
Ustoz amaliy kasbiy ta‟lim o„qituvchisining ish o„rnining oqilona 
jihozlanishi va tashkil etilishi o„quv ustaxonasida o„quvchilarga muvoffaqiyatli 
ishlab chiqarish ta‟limi berishda katta ahamiyatga ega. O„quv ustuxonasining 
nimaga ixtisolanganligidan qat‟iy nazar, ustozning ish o„rni quyidagi umumiy 
talablarga javob berishi kerak: 
Namunali o„quv-texnika jihozlari, estetik bezagi va doimo saranjom 
bo„lishining o„quvchilarga tarbiyaviy ta‟siri katta bo„lib, ular uchun o„rnakdir. 
O„quv-ishlab chiqarish ishlarini bajarishning mehnat harakatlari va 
usullarini yaqqol ko„rsatish uchun zaruriy sharoit yaratilishi-maxsus qurilmalar 
bilan ta‟minlanishi, ular qulay joylashtirilishi, yorug„lik, fon yaxshi bo„lishi kerak; 
barcha o„quvchilar aniq ko„rishi uchun qulay bo„lishi;
Uskunalar, jihozlar, o„quv-texnika hujjatlari, ta‟limiy-didaktik va texnik 
vositalar joylashtirilishi, saqlanishi va foydalanishining qulayligi-hamma narsa 
qo„l etadigan joyda bo„lishi, qidirish va foydalanish uchun ko„p vaqt va kuch 
sarflash talab qilinmasligi; 
O„quvchilarga kirish, joriy va yakuniy yo„riqlar berish paytida ular 
tanlaydigan maxsus maydonchalarning mavjudligi;
Ta‟lim mazmunining takomillashtirilishiga, ilmiy tavsiyalarga hamda 
pedagogik 
tajribaning 
yutuqlariga 
muvofiq 
o„quv-texnika va didaktik 
materiallarining sistematik to„ldirib va yangilanib turishi.
Ustoz ish o„rnining tashkil etilishi va jihozlanishi tegishli kasb 
xususiyatlariga, o„quv yurtining imkoniyatlariga, ustozning tajribasiga, bilim 
yurtidagi o„quv-material ta‟minotining umumiy uslubiga bog„liq. Shartli ravishda 

---

103 
ustoz ish o„rnini asosiy qo„shimcha (takomillashtirish maqsadida vujudga 
keltiriladigan) jihozlashga ajratish mumkin. Asosiy jihozlarga quyidagilar: 
ustoz ish o„rnining uskunalari o„rnatiladigan podium (supacha) 
ish stoli va stuli, sinf doskasi, videoproektor; 
o„rganiladigan barcha operatsiyalar va tipik ishlab chiqarish ishlari bo„yicha 
didaktik vositalar va o„quv-texnika hujjatlari; 
o„quv-ishlab chiqarish ishlarini bajarishning mehnat harakatlari va usullarini 
namoyish qilish uchun moslama (namoyish qilinadigan dastgoh panel, dastgoh, 
elektr yig„uv shchiti, o„quv xonasi, payvandlash posti va hokazo); 
asboblar, moslamalar, materiallar, hujjatlar, ta‟limning didaktik va texnika 
vositalarini saqlash uchun moslama (shkaflar, qutilar, kassetalar, peshtahtalar va 
hokazo); 
ta‟limning didaktik va texnik vositalaridan foydalanish va saqlash uchun 
moslama (namoyish taxtalari, plakatlar osiladigan joy, ekran va hokazo); 
Ta‟limning texnik vositalari (TTV), signalizatsiya va o„quvchilar bilan 
tezkor aloqa bog„lashni masofadan boshqarish pulti;
o„quvchilarning ish o„rniga energiya – elektr toki, siqiq havo, issiq gaz va 
hokazolarni etkazib berish va to„xtatib qo„yish uchun maxsus shchit. 
Ustozning ish o„rnini didaktik vositalar bilan ta‟minlash alohida ahamiyatga 
ega. Bu masalaga kompleks yondoshish kerak, ya‟ni ustaxonada o„rganiladigan 
o„quv dasturining har bir mavzusi uni o„quvchilar to„la va sifatli o„rganilishini 
ta‟minlaydigan «eng maqbul miqdordagi» vositalar bilan jihozlanishi lozim. 
Ish o„rnida albatta barcha zarur ma‟lumotnoma jadvallari, standartlar jadvali, 
ma‟lumotnoma adabiyoti, tegishli kasb bo„yicha barcha darsliklar va 
qo„llanmalaribo„lishi shart. Bularning hammasi ustoz ishini tartibga soladi, ish 
vaqtini ancha tejaydi, uning obro„si oshishiga yordam beradi. O„quvchilarning ish 
jarayonida ularda asosiy ma‟lumotnoma materiallari bo„lishi haqida ham 
g„amxo„rlik qilish kerak. Ustaxona devorlariga osilgan ma‟lumotnoma jadvallari 
o„rnatilgan taxtalar, yoki asosiy ma‟lumotnoma jadvallarining to„plamlari shular 
jumlasiga kiradi.