Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

19.1.Hayot faoliyati xavfsizligi asoslarining asosiy tushuncha va 
ta’riflari 
 
Xavf -hayot faoliyati xavfsizligining markaziy tushunchasi bo'lib, u 
hodisa, jarayon va obyektlarning inson sog'lig'iga to'g'ridan-to'g'ri yoki 
bilvosita ma'lum sharoitda qay darajada zarar yetkazish qobiliyati 
tushuniladi, ya'ni ko'ngilsiz oqibatlarga olib keladi. 
Tahlilning maqsadiga ko'ra xavfni xarakterlovchi belgilarning sonini 
ko'payishi yoki kamayishi mumkin. HFX dagi xavfga berilgan yuqoridagi 
ta'rif mavjud bo'lgan standart tushunchalarni (xavfli va zararli ishlab 
chiqarish omillari) o'ziga tortuvchi hamda faoliyatning hamma turlarini 
hisobga oluvchi juda salmoqli tushunchadir. 
Xavf energiyaga ega bo'lgan kimyoviy yoki biologik aktiv kompo-
nentlarni o'zida joylashtirgan hamma tizimlarni hamda inson hayot 
faoliyati sharoitiga javob bermaydigan tavsiflarni o'zida saqlaydi. 
Taksonomiya - bu murakkab hodisalar, tushunchalar, obyektlarni 
sinflashtirish va tizimlashtirish haqidagi fandir. Taksonomiya so'zi 
xavflarni qonun bo'yicha joylashtirish degan ma'noni beradi. Xavf ko'p 
belgilarga ega bo’lgan murakkab ierarhik tushunchadir, Faoliyat 
xavfsizligi sohasida ilmiy bilimlarni tashkil qilishda xavflarni 
taksonomiyalash muhim rol o'ynaydi va ularning tabiatini chuqur bilishga 
undaydi. 
Hozircha xavflarning yetarlicha to'liq, mukammal taksonomiyasi 
yaratilmagan. Bu o'qituvchi va olimlar oldida kelgusida juda katta ilmiy 
izlanishlar olib borishini ko'rsatadi. 
Nomenklatura - ma'lum belgilariga ko'ra tizimlashtirilgan xavfli 
nom va so'zlar ro'yxatidir. Hozirgi kunda xavflarning nomenklaturasini 
umumiy holda alfavit tartibida quyidagicha keltiramiz: Ajal, alanga, 
alkogol, buzilish, vakuum, vulkan, vahima, gaz, gerbitsid, dahshat, dard, 
dinamik zo'riqish, yemirilish, yomg'ir, yong'in, zahar, zilzila, ifloslanish. 
ichkilik kasalligi, kamchilik, kuyish, lat yemoq, loyqalanish, lazer nurlari, 
magni 
maydoni, 
femomaqaldiroq, 
meteoritlar, 
mikroorganizmlar, 
namlanish, puPsatsiya, pasayish, radiatsiya, rezonans, sog'aymoq, 
saqlanish, sirpanish, tebranish, tok urishi, toymoq, uzilish, urmoq, 
ultratovush, hujum, xavf, .charchash, shamol, shovqin, elektr toki, elektr 
maydoni, yaxmalak hamda yadro. 
Aniq ilmiy izlanishlar olib borilganda, har bir alohida obyektlar 

---

410 
uchun (ishlab chiqarish, sexlar, ish joylari, jarayonlar, kasblar va 
hokazo) xavflar nomenklaturasi tuziladi.