Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

Topografik usul. Bu usul ham gruppa usulining ko'rinishlaridan biri 
bo'lib, quyidagi hollarda qo'llaniladi: gmppa usulida keltirilgan baxtsiz 
hodisalar haqidagi ma'lumotlarni har xil shaitli belgilar bilan belgilab 
(masalan, H-I), ish uchaskalarining planida baxtsiz hodisa yuz bergan 
joylarga qo'yib chiqiladi. Bu usulda ma'lum ish uchastkalarida baxtsiz 
hodisalarning takrorlanishi haqida ko'rgazmali ma'lumot olinadi. 
Har qanday statistik tekshirish kabi, bu usul bilan baxtsiz hodisalarni 
tahlil qilish ham olingan materialni, asosan baxtsiz hodisa haqida tuzilgan 
H-I formadagi aktni har tomonlama o'rganiladi. Akt bo'yicha baxtsiz 
hodisa yuz bergan joy, jarohatlanish tavsifi, og'irlilik darajasi, sutkaning 
qaysi vaqtida yuz berilganligi haqidagi ma'lumotlar bo'yicha taqsimlanish 
belgilari aniqdanadi. 
Statistik usulda aniqlanishicha asosiy baxtsiz hodisalar kechki 
smenada va ishchilarning ish staji kam bo'lganlariga, 50% atrofida baxtsiz 
hodisalar to'g'ri keladi. 
Bularni hisobga olib, baxtsiz hodisalarni kamaytirishning amaliy 
tadbirlarini ko'rish imkoniyati tug'iladi. 

---

164 
Bu usulning mohiyati, baxtsiz hodisa yuz bergan ayrim sex 
uchastka yoki ishlab chiqarish xonasini chuqur va har tomonlama 
o'rganish asosida olib boriladi. Asosiy diqqat-e'tibor texnologik 
jarayonlarning cheklanishi, ayrim ish usullari, ishlab chiqarishning xavfli 
lahzalari va sanitar-gigienik mehnat sharoitiga qaratilishi kerak. Ushbu 
korxonalarda ro'y bergan baxtsiz hodisalar, avariyalar va kasb 
kasalliklarining sabablari aniqlanadi va o'rganiladt. 
Xuddi shunday tahlillar turdosh korxonalar bo'yicha ham o'tkaziladi. 
Monografik usul ishlab chiqarish sharoitida kelib chiqishi mumkin 
bo'lgan potensial baxtsiz hodisalarni aniqlash imkoniyatini beradi. 
Shuningdek, qurilayotgan yoki loyihalanayotgan bunday korxonalarda 
aynan o'xshash baxtsiz hodisalarning kelib chiqmasliklarini ta'minlashga 
harakat qilinadi. Bu usul xulosalari asosida loyhalanayotgan sarioat 
koixonalarida texnologik jarayonlarni o'zgartirish va mukammallashtirish 
chora-tadbirlari ko'riladi.