Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

 
IX. 6. Sanoat jarohatlanishi sabablarini tahlil qilish 
 
Baxtsiz hodisalarni qayd qilish va hisobga olish baxtsiz hodisa-
larning sabablarini aniqdash imkoniyatini bermaydi, faqat baxtsiz hodisa 
sabablarini aniqlash uchun material bo'la oladi. 
Ishchining ish sharoitida ishlash faoliyatini o'rganish, uning ishlash 
qobiliyati bilan ish vaqti o'rtasida bog'lanish borligini aniqlash 
imkoniyatini beradi. 
 
 
30-rasm. Ishchi ishlash qobiliyati bilan ish vaqti o'rtasidagi 
bog’lanish. 
Bu bog'lanish grafik shaklida 30-rasmda ko'rsatilgandek o'zgaradi. 
Ya'ni ishchi ish boshlagandan keyin yarim soat davomida ish maromiga 

---

165 
tushmagan va sozlanmagan holatda bo'ladi. Yarim soatdan keyin ish 
maromi muvofiqlashadi va bir me'yorda taxminin 3,5 soat davom etadi, 
so'ngra yana pasayish boshlanadi. Baxtsiz hodisalarning yuz berishi ham 
xuddi shu grafik asosida borishi aniqlandi. 4 soat davomida ishchi 
charchashi hisobiga ish qobiliyati kamaysa, xuddi shu charchash hisobiga 
baxtsiz hodisalar ham vujudga keladi. 
Tashkiliy sabablar. Tashkiliy sabablarga quyidagi sabablarni 
kiritish mumkin. Sanoat korxonasini loyhalash vaqtida yo'l qo'yilgan 
xatolar, 
ishchi 
va 
xizmatchilarni 
xavfsiz 
ishlash 
usullariga 
o'rgatilmaganligi, yo'riqnomaning noto'g'ri o'tkazilganligi, ishchilar 
mehnatidan mutaxassisligi bo'yicha foydalanmaslik, xavfsiz mehnat qilish 
texnik nazoratining yo'qligi, xavfli ekanligini bilib turib, noto'g'ri tartib 
bo'yicha ish olib borish va ishchilarning o'zaro kelishmasdan ish olib 
borishlari, texnologik jarayonlarning buzilishi, ishchilarning mehnat qilish 
va dam olish rejalarining buzilishi, ishlarni noqulay rejalashtirish, sanoat 
korxonasi hududida yo'lka va o'tish joylarini noto'g'ri joylashtirish, ish 
joylarini noto'g'ri tashkil qilish, nobob ish qurollaridan foydalanish, 
shaxsiy muhofaza aslahalarining ish sharoitiga to'g'ri kelmasligi, 
to'siqlarning yo'qligi, xavf haqidagi ogohlantiruvchi plakatlarning 
bo'lmasligi.