Kichik va katta оchiq iqtisоdiyotning mоhiyati va farqlarini tushuntirib bering

To’lоv balansi tarkibiy qislari o’rtasidagi bоg’liqlikni tushuntirib bering.



To`lov balansi — ma`lum davr mobaynida mamlakat rezidentlari va tashki dunyo o`rtasida bo`ladigan bitimlar statistik kayd kilingan xujjatdir. U mamlakatning iktisodiy alokalarini anik-lo`nda ifodalab pul-kredit, valyuta, byudjet-solik, xalkaro savdo siyosatining xamda davlat karzini boshkarish yo`nalishlarini tanlash uchun indikator vazifasini bajaradi. To'lov balansi odatda mahalliy valyutada, bozor narxlarida. Ma'lumotni AQSh dollariga aylantirishda to'lov balansi sanasidagi milliy valyutaning kursi qo'llaniladi. To'lov balansini tuzish uchun axborot manbalari quyidagilardir: bojxona statistikasi, markaziy va tijorat banklarining xorijiy aktivlari va majburiyatlari to'g'risidagi ma'lumotlar, tashqi qarz statistikasi, valyuta operatsiyalari statistikasi, xizmatlar aylanmasi, pul o'tkazmalari va boshqalar.
Xalqaro valyuta jamg'armasi tasnifiga ko'ra, mamlakat to'lov balansi quyidagi bo'limlardan iborat.
Joriy hisob;
Kapital va moliyaviy hisob;
Rasmiy zaxiralar hisob

12. 
    To’lоv balansi taqchilligi va inqirоzi bir xil tushunchalarmi?
    

Toʻlov balansi — bir mamlakatdan boshqa mamlakatlarga toʻlovlar koʻrinishidagi pul mablagʻlari harakatini aks ettiradigan jadval, roʻyxat. Toʻlov balansi muayyan muddat davomida mamlakat chet ellarga toʻlagan va xuddi shu davr mobaynida mamlakatga chet eldan tushgan toʻlovlar summalari nisbatini tavsiflaydi. Toʻlov turkumiga tashqi qarz, uning foizi, chetdan olingan (import) tovarlar va xizmatlar haqi, xorij investitsiyalari, xorijda diplomatik ishlarni, iqtisodiy aloqalarni yuritish xarajatlari, fuqarolar va qoʻshma korxonalarning chet elga pul oʻtkazmalari va boshqa kiradi. Chetdan keladigan tushumlar boshqa davlatlar qaytargan qarzlar, ularning foizi, xorijdagi korxonalar va tashkilotlardan oʻtkazilgan foyda, eksport qilingan tovarlar va xizmatlar haqi, boshqa yurtlik fuqarolar, korxonalar, tashkilotlar, shuningdek, xalqaro yoki mintaqaviy tashkilotlar oʻtkazgan puldan iborat boʻladi. Chetga berilgan toʻlovlarga nisbatan chetdan kelgan toʻlovlar koʻp boʻlsa Toʻlov balansi faol hisoblanadi (Toʻlov balansi saldosi ijobiy).

13.