Кимевий технологиянинг жараёнлари ва қурилмалари фанидан ўқув қўлланма

Марказдан қочма насосларнинг асосий тенгламаси. Насос ишлаганида 
суюқликнинг ҳар бир заррачалари бир вақтнинг ўзида каналда w тезликда 
паррак бўйлаб ҳамда иш ғилдираги билан биргаликда насос ўқи атрофида u 
тезликда айланма ҳаракат қилади. Механика қонунларига асосан, вақт 
бирлигидаги ўзгарувчан ҳаракат миқдори системага тенг таъсир қилувчи ташқи 
кучларнинг моментига тенг. Агар суюқлик массасини G десак, вақт бирлигида
насос ғилдирагидан ўтаётган суюқлик миқдори: 
G (R
2
C
2
соs 

2
- R
1
C
1
соs 

1
) = M (5.15) 
Айланиш моментида суюқликнинг сарфи бўлмаса ва ғилдирак айланиш 
моментининг бурчак частотаси w бўлса, ғилдирак парракларининг суюқликка 
берадиган қуввати қуйидагича бўлади: 
M

= G g H
н
(5.16)
бу ерда Н
н
– насос ғилдираги ҳосил қиладиган назарий напор.
Шундай қилиб: G

= (R
2
C
2
соs 

2
- R
1
C
1
соs 

1
) = G g H
н
(5.17) 

R
l 
= u
1
ва

R
2
= u
2
бўлгани учун (5.16) тенгламадан назарий напорни 
аниқласак, у ҳолда: 
Н
н
= 1/ g ( u
2
c
2
cоs 

2
- u
1
c
1
cоs 

1
) (5.18) 
Бу тенглик марказдан қочма насосларнинг асосий тенгламаси бўлиб, 
назарий напорни аниқлаш учун ишлатилади. 
Насосларда напорнинг максимал қийматига эришиш учун иш ғилдираги
парракларга суюқлик радиал йўналишда кирадиган қилиб тайёрланади. 

---

118 
Йўқотилган напорларнинг миқдори гидравлик фойдали ҳаракат 
коэффициенти 

г
ва ҳажмий коэффициенти 

v
билан ҳисобга олинади. Шундай 
қилиб, насоснинг ҳақиқий напори қуйидагича аниқланади: 
Н
х
= 

г

v
( u
2
c
2
cоs 

2
/ g) …… (5.19) 

г 
нинг қиймати насос конструкцияси, катталиги ва тайёрланиш сифатига 
боғлиқ бўлиб

г
= 0,7-- 0,9;

v 
= 0,8 га тенг бўлади.