«kimyo texnologiya» fakulteti «oziq-ovqat texnologiyasi» kafedrasi

Baliklarga dastlabki ishlov berish. Baliklarga dastlabki ishlov berish ishlari kuyidagilardan iborat: muzlatilgan balikning muzini eritish, tuzlangan balikning suvda ivitish, nimtalash, ‘yarim tayyor masalik xoliga keltirish.
Balik va uni kayta ishlash mahsulotlari tula kimmatli xayvon oksillari manbai bo‘lib, shifobaxsh va parxezli ovkatlanishda yukori kadrlanadi. Asosan balik eydigan kishilar kamrok dardga chalinadilar, ko‘p go‘sht eydiganlarni kiynaydigan keksalikdardlardan xolos bo‘ladilar.


Balik go‘shtining xususiyatlari.
Bu balikning turiga, yoshi, jinsi, yashash joyi, tutilgan vaktiga va boshka omillarga bog‘liq. Balik go‘shti tarkibiga oksillar, yog‘, uglevodorod vitaminlar, fermentlar, ekstraktiv mineral moddalar bo‘ladi.
Balik yog‘lari suyuk oson o‘zlashtiriladi, chunki tarkibida asosan modda almashuvini yaxshilaydigan tuyinmagan yog‘ kislotalar bo‘ladi. Balik yog‘i tez oksillanadi, bu balikning, ayniksa okean baligining saklanish muddatini kamaytiradi.
Mineral moddalar balikning to‘qimalari va organlari tarkibida 3 % gacha, suyagida esa anchagina ko‘p bo‘ladi.
Balik tarkibida mineral moddalardan temir, fosfor, kaliy, kalsiy, natriy, magniy, mis, yod va xokazolar bo‘ladi. Dengiz va okean baliki tarkibida mikroelementlar ko‘prok bo‘lib, ular modda almashuvinida muxim rol uynaydi.
Asosiy ovlangan balikning xarakteristikasi. Suv xavo‘zalarida taxminan 20 ming balik turi yashaydi, bundan 3 minga yakin ovlanadigan xisoblanadi. Baliklarni yashash tarzida sikiletning tuzilishiga, ulchami yoki massasiga, kaysi oilaga mansubligiga karab klassifikatsiya kilinadi.


Tirik va sovutilgan balik.
Tirik balik. Ta’m xususiyatlari va tuyimlik kiymati jixatdan tirik balik sovitilgandan va muzlangandan yukori turadi. Unda xamma ozik bo‘ladigan moddalar saklanadi.
Sovitilgan balik. Saqlash muddatini o‘zaytirish uchun tutilgan zaxoti balik sovitiladi yoki muzlatadi. Sovutish - bu balik muskullari ichidagi temperaturani -1⁰S gacha pasaytirib konserval usuli.
Bunday temperaturada balikning bo‘zilish jarayoni syokinlashadi, tuxtamaydi, chunki fragmentlarning va mikroorganizmlarning faoliyati davom etadi.