«kimyo texnologiya» fakulteti «oziq-ovqat texnologiyasi» kafedrasi

Nazorat savollari:

1. 
   Konservalash nima?
   
2. 
   Konservalash usullari necha xil bo‘ladi?
   
3. 
   Pasterlash yog‘anda nimani tushunasiz?
   
4. 
   Pasterlash bilan sterillash farki nimada?
   
5. 
   Konservalashda tuzlashning axamiyati nimada?
   
6. 
   Konservalashda kanday jarayonlar boradi?
   

Mavzu – 10. Chorva mollarni qo‘shimcha mahsulotlaridan tibbiyotda va xalk xo‘jaligida foydalanish

Reja:

1. 
   Chorva mollarni qo‘shimcha mahsulotlaridan tibbiyotda foydalanish.
   
2. 
   Ozik uchun yaroksiz chikindilarni kayta ishlash va ulardan foydalanish
   
3. 
   Chikindilarga ishlov berish
   
4. 
   Extiyotkorlik va xavfsizlik texnikasi koidalari
   

Tibbiyotda (dorishunoslikda) va xalk xo‘jaligida nisbatan ko‘prok foydalanib kelinayotgan mollarning qo‘shimcha mahsulotlaridan biri kon xisoblanadi. Kondan davolash maksadida ayrim dorilar (gematogen, gemostimulin, fibrin plyonkasi) tayyorlansa, ozik-ovkat sanoati uchun vitaminli kon uni va texnika mahsulotlari (elim, buyok va ugitlar) xam ishlab chikariladi.

Suyilgan xayvonlardan olingan konning ivib kolishi oldini olishi uchun ayrim chora-tadbirlarni talab etiladi.
Buning uchun turli xildagi antikoagulyantlar (konning ivishini tuxtatuvchi moddalar) dan foydalaniladi. Ular kuyidagilardan iborat:

1. 
   Natriy pirofosfat - 1 l kon uchun 2, 5 g.
   
2. 
   Fibrizol - 1 l kon uchun 10 g.
   
3. 
   Sanitarin - 1 l kon uchun 20 ml 2 foizli eritmasi.
   
4. 
   Osh tuzi - 1 l kon uchun 30 g.
   
5. 
   Ammoniy oksalat - 1 l kon uchun 1 g.
   
6. 
   Geparin - 20 l kon uchun 1 g.
   

Tibbiyotda foydalaniladigan dorilarni tayyorlash uchun konning ivib kolishi oldini olish va uning sifatini saqlashda nairiy sitratning 10 foizili eritmasidan foydalaniladi. Buning uchun kon xajmiga ko‘ra 0, 3-0, 5 foizi etarlidir.
Kon kolbasalari va xayvonlar uchun kon uni tayyorlash maksadida olingan kon 80-90⁰S li issik xaroratda kuyiltiriladi (koagulyasiya kilinadi). Buning natijasida kon tarkibidagi oksil moddalar cho‘qadi.
Kondan ozik-ovkat sanoati uchun va texnik maksadlarida albumin olish uchun kon kuritiladi.
Konni kuritish uchun maxsus kuritgich shkaf va maxsulot sachratgichlardan foydalaniladi. Shuningdek, gorizontal vakuum kozonlarida xam foydalaniladi.
Kon kolbasasi tayyorlash uchun kon massasini minus 15⁰S da bloklar shaklidan muzlatish va minus 10⁰S li xarotda ‘yarim yil davomida saqlash tavsiya etiladi. Undan keyinchalik foydalanish uchun bloklar 10-12⁰S xaroratda isitiladi.