Kimyoviy kinetika va kimyoviy muvozanat. Reja. Kimyoviy reaksiyalarning tezligi Kimyoviy muvozanat

Makrosistemalarga mos keladigan qonuniyatlar atomlarda va molekulalarda o‘ziga xos xususiyatlarga ega, ular bir-biridan keskin farq qilishi ham mumkin.
Hozirgi zamon kimyoviy kinetikaning yutuqlari yuqorida aytilgan ikki xil yo‘nalishdagi izlanishlar natijasidan kelib chiqqan qonuniyatlar va nazariy holatlarni jamlab olgan. Termokimyoviy hisoblar asosida ko‘pgina ahamiyatli jarayonlarning energetik xossalarini baholash mumkin. Masalan, kimyoviy bog‘lar va kristall panjara energiyalarni, fazoviy o‘zgarishlar, molekulalar orasidagi ta’sirlashish energiyalarini, erish, solvatlanish (gidratlanish) entalpiyalarini hisoblash mumkin.

Issiqlik effektlar yigindisi

1840-yilda rus kimyogari G. I. Gess issiqlik effektlar yigindisi (issiqlik effektining additivligi) qonunini ta’rifladi:
Kimyoviy reaksiyaning issiqlik effekti boshlang‘ich modda va mahsulotlarning agregat holatlarigagina bog ‘liq, reaksiya borishida bo’ladigan bosqichlarga bog‘liq emas.
Quyida uglerodning oksidlanishi natijasida uglerod(IV) oksid hosil bo‘lish reaksiyasining issiqlik effektini hisoblash bilan termokimyoning shu qonunini tushuntiramiz.
Grafitning oksidlanib, CO2 hosil bo’lishini ikki usulda amalga oshirish mumkin.
I. C(k)+ 0,5O2(g), ΔH10 = -3 9 6 ,0 kJ
Ikkinchi usulda jarayonni ikki bosqich orqali amalga oshirish ko‘zda tutiladi
II. Grafit yonishida uglerod(II) oksid hosil bo‘ladi:

1. 
   
   C(k)+ 0,5O2(g), ΔH20 = -110,05kJ
   
2. 
   
   CO ning kislorodda yonishi:
   

C(g)+ 0,5O2(g), ΔH30 = -285,5kJ
Ikki bosqichning yig‘indisi:
C(k) + 0,5O2(r) = CO(r)
СО(r) + 0,5O2(r) = CO2(r)
C(k)+ O2(r) = CO2(r), ΔH20 + ΔH30 = ΔH10 = – 393,5 Kj
Shu misolga tatbiq etilgan Gess qonuniga tegishli m a’lumotlar grafik ko‘rinishi rasmda keltirilgan.
Grafikdan ko‘rinadiki, Gess qonuni energiyaning saqlanish qonunining bosqichma-bosqich boradigan jarayonlarga tatbiq qilinishidan kelib chiqadi.