5-rasm. Gipsbetonning siqilishdagi mustahkamligi (a) va o‘rtacha zichligi (b) ning travertin, marmar chiqindisi va SDj-2 plastifikatorining miqdoriga bog‘liqligi.
Olingan matematik modellarini grafik ta’lil qilish orqali gipsobetonning mustahkamligi va o‘rtacha zichligini mustaqil o‘zgaruvchan omillarining optimal qiymatlari aniqlangan: SDj-2 superplastifikatorining miqdori bog‘lovchining massasi bo‘yicha 0,6%, marmar chiqindi-siningmiqdori 15% va travertinning miqdori esa 10% ni tashkil qilgan.
Gipsli kompozitsion materiallarning issiqlik-texnik hususiyatlarini belgilab beruvchi omillardan biri ularning g‘ovakdorligi hisoblanadi. Gipsli materiallarni g‘ovaklashtirish ishlab chiqarishdagi energiya sarfining pasayishiga olib keladi, assortimentni kengaytiradi va olingan materiallarning funksional va ekspluatatsion xususiyatlarini yaxshilaydi, shu turdagi boshqa materiallarga nisbatan raqobatbardoshligini oshiradi.
Tadqiqotlarda gipsli qoliplanuvchi qoritshmani g‘ovaklashtirish uchun gipsning massasiga nisbatan 2-6% gacha miqdorda alyuminiy sulfati ishlatilgan
A12(S04)3 + ZSaSOz + 8N20 = 2A1(ON)3 + 3CaS04-2H2O+ ZSO 2
Alyuminiy sulfat gipsobeton tarkibidagi marmar va travertinning karbonat birikmalari bilan kimyoviy ta’siri natijasida karbonat angidrid ajralib chiqadi, bu gips xamiriga serg‘ovak tuzilish bergan. Eksperimental tadqiqot natijalari
7-rasmda ta’svirlangan.
7-rasmdagi ma’lumotlar alyuminiy sulfat miqdori 2% dan 6% oshishi marmar chiqindili tarkibdagi gazogipsobetonning mustahkamligini 6,4 MPa dan 5,2 MPa gacha, travertin chiqindili tarkibdagi gazogipsobetonning mustahkamligini esa 6,2 dan 4,6 MPa gacha pasayishini ko‘rsatdi. Bu holatni, alyuminiy sulfat miqdorining ortishi bilan ko‘proq gaz ajralib chiqishiga va natijada gazogipsobetonining g‘ovakliligining oshishi bilan izohlanadi.
a) b)
6- rasm. Gazogipsobetonning siqilishdagi mustahkamligi (a) va o‘rtacha zichligi(b)ni alyuminiy sulfat miqdoriga bog‘liqligi.
1-jadval
Gazogipsobetonining umumiy g‘ovakdorligi va alyuminiy sulfat miqdorilari orasidagi bog‘liqlik
Alyuminiy sulfat miqdori,%
|
O‘rtacha zichlik, kg/m3
|
Haqiqiy zichlik, kg/m3
|
Umumiy g‘ovakdorlik, %
|
2
|
662/650
|
2700/2712
|
75/76
|
4
|
475/646
|
76,2/82
|
6
|
352/402
|
85/87
|
Izoh: suratda marmar chiqindili tarkib qiymatlari, mahrajda travertin chiqindili tarkib qiymatlari
Alyuminiy sulfatning chiqindilar tarkibidagi kalsiy karbonat bilan kimyoviy reaksiyasi natijasida shiddatli ravishda gaz ajralib chiqadi va materialni zichligini kamaytiradi.
Gipsli kompozitsiyalar strukturasini shakllanishida qo‘llanilgan komponentlarni ta’sir mexanizmini aniqlash maqsadida chiqindi qoliplaridan olingan gipsni, qotgan gips toshini, marmar va travertin chiqindili gipsbetonni hamda gazogipsobeton namunalarini komleks termik va elektron mikroskopik tahlillari o‘tkazilgan (8- rasm).
a) b)
v) g)
Do'stlaringiz bilan baham: |
