Kirish qismi Hozirgi vaqtda Yerning biosferasida 0 mingdan ortiq zamburug`lar, 23 ming yo`sinlar, ming paporotniklar, 640 ochiq urug`li va 200 mingdan ortiq yopiq urug`li o`simlik turlari uchraydi

Barglari oddiy, butun, navbatlashib yoki qarama-qarshi o'rnashgan, ctli va scrshira (sukkulent), yonbarglari ham ctli. Gullari bittadan, simoz yoki ratsimoz to'pgullarda joylashgan, ikki jinsli, aktinomorf, b a’/an zigomorf, gultojibarglari yo'q, kosachabarglari (gultojibargsimon) odatda 4—5 ta, ba’zan 2—3 ta, oq, sariq, qizil rangli, erkin yoki asosi qisman tutash. Changchilari kosachabarglari soniga teng, yoki undan 2—4 marta ko'p. Urug'chisi 2—8 mevabargdan tashkil topgan, ustunchalari erkin yoki qisman qo'shilib o'sgan, tugunchasi yarim ostki, gul formulasi: Ca,Co5 Л5 G (, S). Mevasi ko'ndalang yorilib ochiladigan ko'p urug'li ko'sakcha. Scmizo'tdoshlarning 30 ta turkumga mansub 600 ga yaqin turlari mavjud va ular Yer yuzining barcha qismlarida, ko'proq iliq va o 'rta 3.12-rasm. Portulaca 7 oleraceaning mintaqalarda, ayniqsa, Shimoliy Amcrikamng umumiy ko'rinishi. g'arbiy tumanlarida va And tog'larida tarqalgan. O'zbekistonda (Portulaca) turkumining bitta turi—oddiy semizot (P. oleracca) o'sadi (3.12-rasm). Bu tuksiz, poya va barglari etli, tik yoki yoyilib o'suvchi, bo'yi 15—35 sm uzunlikdagi, gullari sariq, gultojibargi kosachabargdan sal uzunroq, bir yillik bcgona o't 8

. Bir tup semizo't 10000 tagacha urug' beradi. Poyalarining ildiz otishi va qalamchalari bilan ham ko'paya oladi. Yirik gulli semizo't — gulbcor (P. grandiflora) bir yillik, madaniy, poyasi 10—15 sm balandlikdagi manzarali o'simlik. Gullari qizil, sariq-oq, qirmizi rangli. Vatani Janubiy Amerika. Yovvoyi scmizo'tning yosh poya va barglaridan xomligicha yoki qaynatib salat tayyorlanadi, qishga tuzlab saqlash ham mumkin. Semizo'tdoshlar Chinnigulnamolar qabilasining Ayzoadoshlar va Kaktusdoshlar oilalariga yaqin turadi, ammo ginctseyning lizikarp (ustunlari erkin) bo'lishi bilan farq qiladi. 9

IlBob Chinnigulkabilarning oila vakillari 1Kaktusdoshlar oilasi — Cactaceae Oila asosan serct sukkulent o't va buta, qisman daraxtlardan iborat. Aksariyat ko'pchiligida barglari metamorfozga uchragan va tikanlar ko'rinishida saqlangan. Ammo Pcrcskiya (Percskia) va Percskiopsis (Pereskiopsis) turkumlarida rosmana seret barglari bor, opunksiya (Opuntia) turkumlarida esa ontogenezining dastlabki bosqichlarida mayda barglar hosil bo'ladi, ammo ular tezda tushib ketadi. Poyalarining shakli har xil turkumlarida o'ziga xos tuzilishga ega, ular ustunsimon (sereuslarda, Mcksikada o'suvchi gigant sereus 20 metrgacha boradi yassi, bargchasimon (opunksiya, epifillum), sharsimon (exinokaktus, mammillariya). Poyalarining seret bo'lishi ularda suv g'amlovchi to'qimalarning kuchli rivojlanganligidandir. Poyasining hajmi ancha katta. Ildizlari yuza yoki chuqur joylashadi. Gullari asosan bittadan, ba’zan poya uchida ro'vaksimon to'pgullar hosil qiladi (Pereskia), qismlari spiral, spirotsiklik holda joylashgan, ikki jinsli, aktinomorf, ba’zan zigomorf. 10