Kirish. Qurilish materiallari va buyumlarining umumiy asoslari. Qurilish materiallarining asosiy xossalari

CHerepitsa. CHerepitsa oson eriydigan gillardan pazli shtamplangan, pazli 
lentasimon, yassi lentasimon va konkisimon turlari ishlab chiqariladi (3.6rasm). 
CHerepitsa ishlab chiqarishdagi jarayonlar keramika texnologiyasi singaridir. 
CHerepitsa tombop mustahkam, atmosfera muhitiga chidamli, olovga bardoshli 
material bo‘lib, 300 yilgacha xizmat qilishi mumkin. CHerepitsa massasining 
kattaligi, tomga o‘rnatish nishabining yuqoriligi (30% kam emas), tomga yopish 
jarayonida qo‘l mehnatining ko‘pligi uning kamchiligi hisoblanadi. CHerepitsa 
tomda biri ikkinchisining ustiga chok bostirib qo‘yilgani uchun foydali yuzasi 50-
85% tashkil etadi. CHerepitsaning suv shimgandagi massasi 50-60 kg m
2 
bo‘lishi 
mumkin. Sovuqqa chidamliligi esa 25 sikldan kam bo‘lmasligi shart.

---

5.6-rasm. Keramik cherepitsaning turlari 
a-pazli shtamplangan; b-pazli lentasimon; v-yassi lentasimon; g-konkisimon. 
  
CHerepitsa asosan turar joy, ma’muriy va qishloq xo‘jalik binolari 
tomlarini yopishda ishlatiladi. CHerepitsa Evropa mamlakatlari qurilish tizimida 
ko‘p tarqalgan, xozirgi kunda cherepitsa O‘zbekistonda ham ishlab chiqarilmoqda 
va qurilishda keng ko‘lamda ishlatilmoqda.
 
GIL CHEREPITSA 
 
Cherepitsa juda ham sekin eriydigan plita bo’lib muxanislik qurilishlarida turli 
maqsadlarda foydalaniladi. Ular juda ham yaxshi ko’rinish va yaxshi maxsulot 
xususiyatlarini beradi. Tom cherepitsalari, pol cheripetsalar, devor cherepitsalari va 
Cheripetsalar g’ishtlar kabi bir xil o’lchamda hosil qilinadi, biroq ingichga 
va yorug’roq bo’lib, shunga ko’ra u yaxshigina e’tiborni talab qiladi. Ular gil 
massasi bilan yoki quyish va undan keyingi kuydiruvchi tomonidan binoni 
aralashmalarda pishirilgan holda uning yuqoriligi 1300 Cgacha boradi. Gil yuqori 
moslashuvchan oriq aralashmalarning va sintezlashgan moddalar erish nuqtasi 
uchun kamaytirish
bo’lishi kerak.
Cheripitsa tizmalari uzunligi yuzma yuz qismlardan o’lchami 375, 400 va 
435 mm va 15 mm chidamlilikda o’lchanadi. Tizim cheripitsalari gorizontal randada 
joylashtirilsa (2.17 diagramma), uchburchak ± 5 mm kenglik bilan 265 mm bazasini 
va 100 mm balandligi bo'lishi kerak bo’lgan g'isht, ichki yuzlarini ishlab chiqarish 
bilan shakllangan.Cheripitsalar 100 mm lik qalinlikdan kam bo’lmasligi 
kerak.
Tom cheripitsalari 2.17 daigrammada ko’rsatilganidek yakka lug va qo’sh lug
bo’lishi mumkin 

---