Klinik laborator tashxislash va tekshiruv usullari

Peshob reaksiyasini universal indikator qog'ozi yordamida 
aniqlash: indikator qog‘oz tekshirilayotgan peshobga tushiriladi va 1-2 
min dan keyin rangli shkala bilan solishtirilib, bo‘yalishini o ‘zgarishi 
aniqlaniladi.
Peshob reaksiyasini k o ‘k va qizil lakmus qog'ozi yordamida 
aniqlash: ko‘k va qizil lakmus qog‘oz tekshirilayotgan peshobga 
tushiriladi va 1-2 min dan keyin bo‘yalishini o'zgarishi aniqlaniladi. 
Agar ko‘k qog‘oz qizarsa, qizil qog‘oz o ‘zgarmasa, demak peshob 
reaksiyasi kislotali; agar qizil qog‘oz ko‘kimtir bo‘lib, ko‘k qog‘oz 
o‘zgarishsiz qolsa, demak reaksiya kislotali. Agar ikkala qog‘oz xam 
rangini o ‘zgartirmasa, peshob reaksiyasi neytral. Ba'zi xolatlarda ikkala 
qog‘oz xam rangini ozgina o ‘zgartiradi, bunday xolda reaksiya amfoter 
xisoblanadi.
Peshob_reaksiyasini_bromtimol_koki_indikatori_yordamida__aniqlash'>Peshob reaksiyasini bromtimol ko'ki indikatori yordamida 
aniqlash:
Usul rN 6,0-7,6 diapazonda, bo‘yoq o ‘tish joyi zonasiga ega, 
bromtimol ko‘ki indikatorining xususiyatlariga asoslangan. Indikator 
eritmasi 0,1 g ingichka qilib maydalangan bromtimol ko‘kini, 20 ml iliq
51

---

etil spirtida eritib tayyorlanadi.: sovuganidan keyin eritma suv bilan 
aralashtirilib, 100 ml ga yetkaziladi.
2-3 ml peshobga, 1-2 tomchi indikator eritmasi qo‘shiladi. Sariq 
rang paydo bo‘lsa - reaksiya kislotali, qoramtir - kuchsiz kislotali, 
o ‘tsimon bo‘lsa - neytral, qoramtiryashil - kuchsiz ishqoriy, ko‘k -
ishqoriy.
Peshob rN ini yanada aniqroq, rN-metr da aniqlash mumkin.
Oqsilni umumiy qabul qilingan usullar bilan aniqlab bo ‘Imaydi
25-75 mg/sut(0,017-0,050 g/l)
Proteinuriya (proteinuria) - peshobdagi oqsilni, sifatiy usulrar 
yordamida aniqlasa boMadigan konsentratsiyada paydo boMishi:
• fiziologik 
(jismoniy, 
emotsional 
zo‘riqish, 
sovuqdan, 
intoksikatsion, ortostatik);
• koptokchali (glomerulonefrit, gipertoniya kasalligi, infeksion va 
allergik faktorlar ta'sirida, yurak yetishmovchiligi dekompensatsiyasi);
• kanalchali (amiloidoz,o‘tkir kanal nekrozi, interstitsial nefrit, 
Fankoni sindromi);
• prerenal 
(mielomkasalligi, 
mushak 
to ‘qimasi 
nekrozi, 
eritrotsitlar gemolizi);
• postrenal (sistit, uretritlarda).
Buyrak proteinuriyasi glomerulyar filtr shikastlanishi yoki buyrak 
kanalchalari epiteliysi disfunksiyasi bilan bog‘liq.
U yoki bu plazmatik va siydik oqsillari, ulaming molekulyar 
massasi va zaryadiga qarab, selektiv va noselektiv proteinuriya 
farqlanadi.
Selektiv 
proteinuriya 
glomerulyar 
filtming 
minimal 
shikastlanishlarida (kam xollarda qaytar), past molekulyar oqsillar 
ajraladi (molekulyar massasi 68 OOOdan past) - albumin, seruloplazmin, 
transferrin.
Noselektiv proteinuriya ko‘proq filtrni og‘irroq shikastlanishlarida, 
yirik molekulyar oqsillar ajralayotganda kuzatiladi.
Proteinuriyaning selektivligi muxim diagnostik va prognostik 
belgi xisoblanadi.
Buyrak proteinuriyasi organik va fimksional (fiziologik) bo‘lishi 
mumkin.
52

---

Organik 
buyrak 
proteinuriyasi 
nefronlaming 
organik 
shikastlanishida yuzaga keladi.