Klinik laborator tashxislash va tekshiruv usullari

Bilirubinuriya bo ‘ladi:
parenximatoz (jigar) sariqlikda (virusli gepatit, surunkali gepatit, 
jigar sirrozda);
• mexanik sariqlikda (jigar osti, obturatsion)
61

---

• toksik moddalar tasiri natijasida (alkogol, organik birikmalar , 
infeksion toksinlar);
• Ikkilamchi 
jigar 
yetishmovchiligida 
(yurak 
yetishmovchiligijigar o ‘smalarida).
Gem sintezi buzilganda gemoglobin parchalanish mahsulotlari va 
porfirin halqasi sintezi oraliq mahsulotlari siydikda paydo bo‘ladi :
5-aminolevulin kislota - normada 2-3 mg/sut; porfobilinogen - 2 
mg/sut gacha; uroporfirinlar - 6 mg/sut atrofida; koproporfirinlar -
70mkg/sut 
atrofida; 
protoporfirinlar 
-
okolo 
12 
mg/sut. 
Porfirinuriya (porphyrinuria) kuzatiladi:
• Q o‘rg ‘oshinli zaxarlanishda;
• Aplastik 
anemiyalarda, 
jigar 
sirrozida, 
alkogolli 
intoksikatsiyalarda, miokard infarktida, revmatizmda;
• Dori 
moddalarni 
qabul 
qilganda 
(barbituratlar, 
organik 
birikmalar va boshqalar).
Aniqlash usullari
Si/at sinamalari
Bilirubinning ko‘pchilik sifat sinamalari asosida uni oksidlovchilar 
ta'sirida (yod, azot kislotasi)yashil biliverdinga aylanishi yotadi.
Rozin sinamasi
Qulay va oddiyligi uchun keng qoMlaniladi.
Lyugol eritmasi (1 g yod, 2 g kaliy yodid va 300 ml distillangan 
suv) yoki 1% yodning spirtli eritmasi bilan olib boriladi. Probirkaga 2-3 
ml siydik quyiladi, ko‘rsatilgan reaktivlardan biri sekin tomiziladi. 
Bilirubin bo‘lganda ikki suyuqlik orasida yashil halqa qosil bo iadi. 
Rozin sinamasi gematuriyada, antipirinlar bilan davolanganda ishonchli 
emas.
Fushe sinamasi
Eng sezgir usulligi uchun shubha bo‘lganda qo'llaniladi. 10 ml 
siydikka 5 ml 15% bariy xlorid qo‘shiladi. Aralashtiriladi, filtrlanadi. 
Filtr voronkadan chiqarilib, Petri kosachasiga tekislanadi, unga 2 tomchi 
Fushe reaktivi (25 g uchxlorsirka kislota, 100 ml distillangan suv , 10 ml 
10% FeC13 eritmasi yoki 1 g FeC13) suriladi. Musbat natija bo‘lganda 
filtr qog‘ozda yashil dog‘ paydo bo‘ladi.Maxsus tabletkalar bilan
62

---

qilinadigan qator” quruq” sinamalar (sifat va yarimmiqdor («ikto- 
test»))bor.