Klinik laboratoriya tashxisi

2. Polimeraz - zanjirli reaksiya 
RNA-HEVmusbat, ya’ni Gepatit E virusi RNK si aniqlanadi. 
7.3. Virusli gepatit V laborator diagnostikasi 
Virusli gepatit V – gepatit V virusi chaqiruvchi o‘tkir yoki surunkali infeksion 
kasallik bo‘lib, jigar gepatotsitlari immunologik jaroxatlanishi, jigar transaminazalari 
oshishi va og‘riq, dispeptik, intoksikatsion va xolestatik sindromlar bilan xarakterlanadi. 
Gepatit B global muammo bo‘lib, dunyoda taxminan 350–400 mln. odam 
surunkali gepatit B virusi bilan zararlangan, 500 mln. odamlarda klinikasiz tashuvchilik 
bor (JSST gepatit to‘g‘risida Global dokladi, 2017 y.). Surunkali gepatit V asoratlari 
tufayli xar yili taxminan 1,0 -1,5 mln. odam vafot etadi.Xar yili HBV bilan 50 mln. 

---

75 
odam kasallanadi. Gepatit V bilan kasallangan, HbS-antigen tashuvchi onalardan 
tug‘ilgan 90% chaqaloqlar virusni yuqtiradi. 
Gepatit V virusi – DNK-tutuvchi Hepadnaviridae oilasiga mansub virusdir. Virus 
antigen strukturasi quyidagicha: 
1)yuza («avstraliya», surface) antigeni, NVsAg virus lipoproteid qobig‘ida 
joylashgan; 
2) yadroviy (sore)antigeni, NVsAg virionlar nukleokapsidida, gepatotsitlar 
yadrosida yoki perinuklear soxasida aniqlanadi; 
3)NVeAgvirusDNK-polimerazasi faolligini belgilaydi va virus replikativ 
faolligini ko‘rsatadi. NVeAg 3–4 xaftadan ortiq aniqlanishi kasallik surunkali bosqichga 
o‘tganligini bildiradi. 
Infeksiya manbai kasallangan bemorlar va virus tashuvchilardir. Gepatit V virusi 
yuqish yo‘llari: 
1.Parenteral (nosteril in’eksiya ninalari, operativ amaliyot, tishni davolatish, qon 
va qon preparatlari quyish, gemodializ, endoskopik tekshirish, tatuirovkalar, quloq 
teshish, manikyur); 
2. Jinsiy yo‘l; 
3. Vertikal – onadan homilaga; 
4. Zararlangan shilliq qavatlar va teri orqali.Gepatit V ga yuqori kontagiozlik xos 
- zararlangan shilliq qavatlar va teri orqali yuqishi uchun 0,0001 ml qondagi virus ham 
etarli.
Virus xona xaroratida o‘z patogenligini 7 kun saqlab qoladi.– 20°S xaroratda 10 
yilgacha saqlanadi.100°S xaroratda 5 minutda parchalanadi.Zardob oqsillari bo‘lganda 
virus rezistentligi oshadi.Formalin, efir, xloramin ta’sirida tezda inaktivatsiya bo‘ladi. 
Virus gepatotrop bo‘lganligi uchun organizmga kirgach gepatotsitga fiksatsiya 
bo‘ladi va xujayra ichiga kiradi.Gepatotsitlarda virus DNKsi replikatsiya bo‘ladi va 
gepatotsitlarda immun agressiya nishoni bo‘lgan HBsAg, HBeAg, HBcorAg sintezi 
boshlanadi. Xujayra ichida virus ko‘payadi, gepatotsit yuzasiga va qonga chiqadi. 
Natijada qo‘zg‘atuvchiga qarshi immunologik reaksiyalar rivojlanadi. Ko‘p miqdorda 

---

76 
virus chiqishi natijasida gepatotsitlar sitolizi va jigar parenximasining massiv 
jaroxatlanishi kuzatiladi. Ayrim xollarda organizmda immunitet shakllanib, 
qo‘zg‘atuvchidan qutilish va tuzalish kuzatilsa, aksar xollarda kasallik surunkali 
bosqichga o‘tadi. 
Virusli gepatit V laborator diagnostikasi. 
1. Umumiy qon taxlili: og‘ir xolatlarda leykotsitlar kamayishi, limfotsitlar 
oshishi, trombotsitlar kamayishi kuzatiladi. 
2. Umumiy peshob taxlili: peshob to‘q rangda, o‘t kislotalari va bilirubinga 
reaksiya musbat. 
3. Umumiy najas taxlili: najas rangsiz, najasda sterkobilin yo‘q yoki kam 
bo‘ladi. 
4. Bioximik qon taxlili: 
- umumiy va bog‘langan bilirubin oshadi; 
- alanintransferaza (ALT) va aspartattransferaza (AST) fermentlari oshadi; 
- xolestaz markyorlari – ishqoriy fosfataza, gamma glutamil transferaza oshishi 
- timol sinamasi oshadi; 
- sulema sinamasi kamayadi.