Книга узб испр! gjck!indd

- material ta’minot va oilaviy vaziyat. Odatda, tarbiyasi og’ir va ijtimoiy 
zaif yoshlar – bu fuqarolik jamiyati qatlamlarining ijtimoiy jihatdan zaif 
vakillaridir. Aksariyatining oilalari to’liq emas, yoki ota-onalari mehnat 
migrantlari bo’lib ishlaydi, shuning uchun tarbiya berish va kattalardan yosh 
avlodga tajribaning o’tish jarayoni qisman amalga oshiriladi, ko’pincha yaqin 
bo’lmagan qarindoshlar tomonidan. Ayrim holatlarda esa, ushbu toifadagi 
yoshlarning vakillari voyaga yetmagan bo’lishiga qaramay, o’zlari faol tarzda 
pul ishlab topadilar.
Ko’pincha, milliy va madaniy an’analar, ma’lum turdagi andazalarning 
mavjudligi sababli, tarbiyasi og’ir hamda ijtimoiy zaif yoshlar oilaviy 
doiralarida kattalar tomonidan o’zlarining eng yaqin hayotiy maqsadlariga 
erishish masalasida kuchli bosimni boshdan kechiradilar. Bunday yoshlarga 
nisbatan to’g’ridan-to’g’ri taqiqlar hamda moddiy, ahloqiy, axborot 
cheklanishlar qo’llanilishi ham tez-tez uchrab turadi. Ko’pincha, bu yetarlicha 
qat’iy qoliplarning hosil bo’lishiga olib keladi, misol uchun, nasliy yoki diniy 
masalalarda.
- ta’lim. Chekka hududlardagi ijtimoiy holatga xos xususiyatlar va og’ir 
moddiy yashash sharoitlari tufayli, tarbiyasi og’ir va ijtimoiy zaif yoshlarning 
ota-onalari ko’pincha faqat maktabda olingan ta’lim (ba’zan, hattoki to’liq 
bo’lmagan maktab ta’limi) yetarli deb hisoblaydi. Yoki Markaziy Osiyoning 
ayrim davlatlarida oilalar farzandlarining maktabdan so’ng diniy, tor tarmoqli 
maktablarda ta’lim olishlarini istashadi. Bunday yoshlarning, hattoki o’z-o’zini 
rivojlantirish sohasidagi past darajasini ta’kidlash mumkin bo’ladi.
- xalqaro tarmoqdan foydalanish imkoniyatini ta’minlash. Ushbu 
mezon bo’yicha ta’kidlash mumkinki, tarbiyasi og’ir yoki ijtimoiy zaif 
yoshlarning vakillari, aksariyat hollarda Internet, ijtimoiy tarmoqlardan 
foydalanish imkoniyatiga ega. Lekin ko’pincha bu qisman, cheklangan holda 
ta’minlanadi. Bunday holatga ta’sir qiluvchi omillar soni katta: abonent 
to’lovining qimmatligi, chekka hududlarda yashayotganlari, eski modellardagi 

---

15
gadjetlardan foydalanish, bitta gadjetning bir necha foydalanuvchi tomonidan 
qo’llanilishi.
Shuni ta’kidlab o’tish kerakki, yuqorida ta’rif berilgan, o’z-o’zini rivojlantirish 
va ta’lim olishdagi muammoli xususiyatlar tufayli, ushbu guruhga doir 
yoshlar odatda internet tarmog’ida o’tkazadigan vaqtlarini ko’ngilochar 
maqsaddagi kontentdan foydalanish bilan cheklaydilar. Foydali, yangi bilim 
va ko’nikmalarni rivojlantiruvchi kontentdan esa – kam hollarda.
Bularning barchasi tarbiyasi og’ir yoki ijtimoiy zaif yoshlarning keraksiz 
axborotga, ochiq shakldagi targ’ibotga, dezinformatsiya va nayranglarga 
nisbatan zaif bo’lishlariga olib keladi. Natijada, yoshlar jamiyatdagi u yoki bu 
muhim xodisalar, tendentsiyalar, holatlar haqida noto’g’ri, to’liq bo’lmagan, 
qisman tasavvurga ega bo’lishlariga sababchi bo’ladi.