Komilova xurshidaxon mansurjon qizining

16
 Xayriddin Sulton. Saodat sohili. -T: G‘afur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi.2005 
 
17
 Xayriddin Sulton. Saodat sohili. -T: G‘afur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi.2005 

---

Saodat sohili – vatanda, olampanoh…
18
Yozuvchi qissaning bir necha sahifalarida 
qahramonning tushkun holatini tasvirlaydi. Bu lavhalar bizga buyuk olim va 
hukmdor siymosini tasavvur qilish imkonini beradi.Hayotning ming bir zarbalarini 
ko‘targan, tiriklikning turfa shevalariga duch kelgan, chuqur iztiroblar girdobiga 
tushgan inson obrazini chizadi: 
“Bog‘ etagida, azim shamshod va dafna daraxtlari orasida qad ko‘targan muazzam 
toqi ravoqda Bobur yolg‘iz o‘ltirar edi. Umrining so‘nggi yillarida u saroydagi 
xushchaqchaq suron bilan to‘la bazm-u tomoshalardan sovigan, jon oluvchi hind 
raqqosalarining sitamkor ishvalari ham, bulbuligo‘yo shoirlarning shon-shuhrat 
ko‘yida o‘rtanib aytuvchi dilrabo baytlari ham endi ko‘ngilga zavq bag‘ishlamas 
edi. U ko‘p vaqtini ko‘zdan yiroq, xilvat shu toqi ravoqda tanho o‘tkazar, ahyon-
ahyon, xushi kelgan chog‘lardagina Yusufiyni chaqirib, chog‘ir buyurar edi. 
Bunday paytlarda Bog‘i Nurafshonga teran sukunat cho‘kar, olampanohning 
dardmand, miskin kayfiyatini sezgan saroy ahli, mulozimlari un chiqarmaslikka 
tirishar edilar”
19
. Bu — Boburning tushkun va mahzun, fojeali holatini kitobxon 
ongiga yetkazib bera oladigan, qalbida Bobur shaxsiga nisbatan xayrixohlik 
tuyg‘ularini uyg‘otadigan ajib lavhalardir. Bobur qissada tasvirlangan voqea-
hodisalar izdihomida fan va madaniyat namoyandalarining taqdiri to‘g‘risida ham 
muttasil qayg‘uradi. Yozuvchi bu holatni Boburning Hofiz Ko‘ykiyga ko‘rsatgan 
marhamatlari misolida yoritishga erishgan:
“Olampanoh... — Hofiz Ko‘ykiy shohga qimtinibgina murojaat qiladi. — Mening 
qutlug‘ huzuringizga kelmoqdin maqsadim, avvalo, siz zoti shariflarni ziyorat 
etmoq bo‘lsa, so‘ng shuhrati yetti iqlimga mashhur allomalaringiz bilan 
tanishmoqdur. Kutubxonangizdagi noyob durdonalardan baxramand bo‘lmoqlik 
umidi hamdir”. Hofiz Ko‘ykiy bilan bo‘lgan suhbatlar asarning boshidan