Компьютер вирусларидан химояланиш

Diskdagi fayl sistemani uzgartiradigan viruslar.

Odatda bunday viruslar DIR deb ataladi. Bu viruslar diskning biror bir soxasida fayllarning oxiri sifatida yashirinadilar. Ular kursatkichlar boshini yozuv oxiriga olib utib kuyadi va NDD (Norton Disk Doctor) bilan tekshirilganda diskning buzilganligi ma’lum buladi.

Kurinmas va uzi differensiallanuvchi viruslar

Kup viruslar uzini sezdirmaslik uchun sistemada DOS ga murojaat kila boshlaganda fayllarni xuddi oldingi xolatidek ishlashini ta’minlaydilar. Kurinmas viruslar shunday tarzda xarakat kiladi.

Uzi differensiallanuvchi virus esa uz shaklini takomillashtiradi. Kup viruslar boshkalar uning ishlash mexanizmini sezib kolmasliklari uchun uzining katta kismini kodlangan xolda saklaydi. Bu albatta bunday viruslarni topishda kiyinchiliklar tugdiradi.


BOOT - viruslar

Ba’zida disketdan xech narsa kuchirmasdan xam, undan kandaydir dasturni yuklamay turib virus bilan zararlanish mumkin. Masalan, STONE yoki MARS kabi viruslar mavjudki, ular kompyuterni yokishingiz bilan yoki kayta yuklashingizda, ichida disket kolib ketgan bulsa, zarar yetkazishi anik. Bunday viruslar BOTT viruslar deyiladi. BOTT Sektor yuklanuvchi soxa degan suzdan kelib chikkan. Kompyuter yokilishi bilan disket orkali yuklanishga xarakat kiladi, agar kompyuterda yuklanish disketi bulmasa, buning uddasidan chika olmaydi. Lekin disket kanday bulishidan kat’i nazar BOOT viruslar kompyuterni bemalol zararlaydi, shuning uchun extiyotkorlik talab kilinadi.

4. 
   Kompyuter viruslaridan kanday ximoyalanish mumkin?
   

Eng yaxshi ximoya turi – viruslarni kay tarzda ta’sir etishini bilishdir. Viruslar oddiy dasturlar bulib, biror garoyib kuchga emasdir.
Kompyuter viruslar bilan zararlanishi uchun undagi biror bir zararlangan dastur ishlashi talab kilinadi. Shuning uchun kompyuterning birlamchi zararlanishi kuyidagi xollarda ruy beradi:

- 8 -

- kompyuterdagi virus bilan zararlangan dasturlar yuklanishi (SOM, VAT yoki YeXE fayllar) yoki modulizararlangan dasturning ishlatilishi;

• 
  kompyuterga virusli disketning yuklanishi;
  
• 
  kompyuterga zararlangan OS yoki kurilmalarning zararlangan
  

drayverlarining urnatilishi.
Viruslardan kuyidagi usullar bilan ximoyalanish mumkin:

• 
  disketadan ukilayotganda albatta virus borligiga tekshirish;
  
• 
  axborot nusxalarini kuchirish, shuningdek disklar va axborotlarni saklash uchun ishlatiladigan umumiy koidalardan foydalanishi, disklarni jismoniy zararlanishidan, dasturlarni esa buzilishdan saklash;
  
• 
  axborotdan nokonuniy foydalanishni cheklash, xususan dastur va ma’lumotlarning viruslar ta’sirida uzgarishidan, notugri ishlayotgan dasturlar va foydalanuvchilarning notugri xarakatlaridan ximoya kilish;
  
• 
  viruslar bilan zararlanish extimolini kamaytiruvchi chora-tadbirlar;
  
• 
  viruslar bilan kurashuvchi maxsus dasturlardan foydalanish.