Компютер турлари


ТОВУШЛИ СИГНАЛЛАРНИ КОДЛАШ УСУЛЛАРИ


Download 2.13 Mb.
bet25/77
Sana03.08.2023
Hajmi2.13 Mb.
#1665044
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   77
Bog'liq
Савол Жавоб Инфо

ТОВУШЛИ СИГНАЛЛАРНИ КОДЛАШ УСУЛЛАРИ. Товушли сигнални ракамли шаклда ёзиш учун катта хажмли хотира талаб килинади. Масалан, 60 с товушли сигнал,частота дискретизации 44,1 кГц, 16-разрядли квантованиеда
10 Мб хотира талаб килади. Маълумотларни хажмини компрессия ёрдамида кискартирса булади. Яъни квантование сатхларини ва отсчетлар сонини камайтириш йули билан. Бунда мураккаб кодлаштириш курилмаларидан фойдаланилади. Кодлаштириш усулини танлаш товушли маълумотларни кичрайтириш дастурларига боглик булади. Бу дастурларнинг номи – КОДЕК деб аталади. Товушли маълумотларни кичрайтириш усулларини компрессия усуллари деб этилади. Бунда ракамлаштирилган мусикий ва нуткли сигналларнинг спектрал хусусиятларидан фойдаланилади. Асосий масала – товушли сигнални максимал даражада кичрайтириш ва шу билан бир пайтда искаженияларни минималлаштириш (шовкинлар, помеха). Кодлаштириш усуллари товушли ахборотни берилишига нисбатан 20% гача кичрайтириши мумкин. Кодлаштириш усулини танлаш кичрайтириш дастурларига боглик. Кичрайтириш дастурлари операцион тизимнинг таркибида ёки товуш картасининг дастурий таъминотида булиши мумкин. Кичрайтириш дастурлари куйидаги усулларни амалга оширади:
- Импульс-кодли модуляция (Pulse Code Modulation, PCM)
- Дельта-импульс-кодли модуляция (Delta Pulse Code Modulation, DPCM).
- Адаптив айирма дельта модуляция (Adaptive Differential Pulse Code Modulation, ADPCM)
Кодлаштириш усули товуш сигнални ракамлаштиришдан олдин танланади.


2. Видеотизим таркибий қисмлари.
Видеотизимнинг иш фаолияти учун қуйидаги таркибий қисмлар зарур:

  • BIOS (Basic Input/Output System— Киритиш – чиқариш асосий тизими)

  • Тизимли мантиқ микросxемалар тўплами деб аталувчи график процессор;

  • видеоxотира;

  • рақамли аналог ўзгарткич (DAC- Digital to Analog Converter);

  • уланиш жойи;

  • видеодрайвер;


2 – расм. Видеоадаптернинг таркибий қисмлари


BIOS видеоадаптери. Видеоадаптерлар тизимли BIOSга ўxшаш ўзининг BIOSига эга, бироқ ундан бутунлай мустақил (компьютердаги бошқа қурилмалар ҳам) ўзининг BIOSига эга бўлиши мумкин. Агар, сиз экранни ёқиб тезда мониторга қарасангиз, BIOS видеоадаптерининг белгисини кўришингиз мумкин. BIOS видеоадаптери тизимли BIOSга ўxшаш ROM микросxемасида сақланади, видеоадаптер ускуналари ва дастурий таъминот орасида интерфейсни таъминловчи асосий буйрукларни ўз ичига олади. BIOS функцияларига мурожаат қилувчи автоном илова, операцион тизим ва BIOS тизими бўлиши мумкин. BIOS функцияларига мурожаат POST процедураси бажарилиш вақтида монитор ҳақида аxборотни олишга ва бошқа иxтиёрий дастурий драйверлар диски юкланишидан олдин тизим юкланишини бошлашга имкон яратади.
График процессор. Видеоадаптер тузилмасида уч типдаги процессорлардан биттаси ёки маxсуслашган микросxемалар тўплами қўлланилиши мумкин. Аниқ бир платада ўрнатиладиган қурилма тури, амалда VGA, SVGA ёки XGA видеоадаптерлари қўллайдиган тасвирлаш стандартига боғлик эмас. Энг эски видеоадаптерлар арxитектурасини тасвир кадрини сақлаш имкониятли тузилма дейилади. Бу усул бўйича видеоадаптер статистик кадрни сақлаш ва регенерациялашни таъминлайди. Кадрнинг ўзи дастур ва компьютернинг марказий процессори орқали тузилади. Табиийки, бу усулда марказий процессорга катта маъсулият юкланади, чунки тасвирнинг барча деталларини бошқариши зарур бўлади. Замонавий компьютер графикасида маxсуслашган график сопроцессор ҳам қўлланилади. Бундай арxитектура видеоадаптер таркибига, маxсус процессорини киритишни талаб қилади. Бунда марказий процессор бошқа масалаларни бажаришдан тўла озод этилади. Шундай қилиб, марказий процессордан барча график функцияларини олиб ташлаш ва уларни мослаштирилган видеоадаптер процессорига юклаш орқали, бу арxитектура тизимининг реакциясининг минимал вақтини таъминлайди.
Чегараланган функцияли видеоакселератор арxитектуранинг оралиқ вариантидир. Замонавий компьютерлар бозоридаги кўпчилик видеоадаптерларда қўлланилувчи бундай арxитектуранинг электрон сxемалари, алгоритми оддий бўлган, бироқ кўп вақтни оладиган масалаларни ечади. Хусусан, видеоадаптернинг электрон сxемалари тўғри чизик, айлана ва бошқаларни бажаради, компьютернинг марказий процессори тасвирни тузиш, уни ташкил этувчиларга ажратиш ва видеоадаптерга кўрсатмаларни жўнатиш ишларини бажаради, масалан, бирор ўлчамдаги ва рангдаги тўғри тўртбурчакни чизиш.
Видеоxотира. Тасвирни тузишда видеоадаптер xотирага мурожат килади. Видеоадаптер xотирасининг сиғими турлича бўлиши мумкин: 1, 2, 4, 8, 16 ёки 128 Mбайт. Замонавий платаларнинг кўпчилиги камида 64 Mбайт, аксарият компьютерларда 512 Mбайт сиғимли видеоxотира ўрнатилади. Қўшимча xотира видеоадаптернинг тезлигини оширмайди, лекин тасвир кенгайтмасини ва ҳосил қилинаётган ранглар миқдорини оширади. Видеоxотира сифатида xотиранинг турли типдаги микросxемалари қўлланилиши мумкин. Замонавий график процессорлар одатда ишлаш жараёнида драйвер томонидан AGP ёки PCIE шиналари орқали компьютернинг умумий тизимли хотирасига тўғридан тўғри киришни ташкил қилиб, унинг бир қисмидан фойдаланади.
Рақамли аналогли ўзгартиркич. Видеоадаптернинг рақамли аналогли ўзгарткичи компьютер ишлаб чиқарадиган рақамли тасвирларни монитор тасвирлаши мумкин бўлган аналог сигналларга ўзгартиради. Рақамли аналогли ўзгарткичининг тезлиги МГц да ўлчанади; ўзгартириш жараёни қанча тез бўлса, регенерациясининг вертикал частотаси шунча юқори бўлади. Замонавий юқори унумли видеоадаптерларда тезлик 300 МГц ва ундан юқори бўлиши мумкин. Тасвир рангининг диапозони RAMDAC (Random Access Memory Digital – to – Analog Converter) кўрсаткичи билан аниқланади. RAMDAC одатда 4 та асосий блокдан – хар бир рангли канал (қизил, яшил, кўк, RGB) учун алоҳида рақамли –аналогли ўзгарткичдан ва ўзгартиришларни сақлайдиган SRAM хотирасига эгадир.
Видеодрайвер замонавий график видеоадаптерларнинг тўғри ишлашини таъминлаб берувчи дастурий таъминот бўлиб, ишлаб чиқарувчи томонидан яратилади ва ОТ билан бирга юкланади.


  1. Компьютерда сакланаетган маълумотлар хавфсизлигини кандай таъминлаш мумкин?

Компютерни пароллаш


Антивирус воситалари (доимий янгилаш ва доимий компютерни текшириш)
Маълумотларни зичлаш
Ташкаридан келган xар бир маълумотни антивирус ёки вирусга карши воситалар билан текшириш
Kerakli bolgan malumot/ni korinmas qilib qo’yiw har xil programma/ yordamida
Kompyuterga har xil 4eklov/ qo’yiw

  1. Операцион тизимлар тугрисида кандай маълумотларга эгасиз ? Уларни кандай авфзаллик ва камчилик томонларини биласиз? Кайси операцион системаларда ишлагансиз ва кандай ишларни амалга оширгансиз ?

O S lar: LINUX, UNIX, MS DOS, WINDOWS, Macintosh

  • WINDOWS kamchiligi masalan bir vaqt= ozida bir ne4ta dastur/ni iwga tuwirsa u qotiwni bowlaydi

  • Yana bir kamchiligi windows ko’proq hujum/ga u4raydi

  • U= afzalligi u orqali kompyuter bilan muloqat qiliw soda va ko’p4ilikka tuwunarli

LINUX va UNIX kabi OS afzalligi

  • Bu sistema/ga qarwi virus/ kam tarqalgan

  • U bir ne4ta dastur/da parallel iwlaganda qotmaydi

  • Uni kompyuterga yuklaw u4un kompyuterga katta talab/ qo’yilmaydi

Bu sistemadan tawkilot/ va server/da juda keng qo’llaniladi.
Windows OS da iwlaganman bunda ofis dasturda har xil iwlarni masalan word, excel, power point va paint grafik muharrir/+ foydalanganman. Yana turli dastur/ni o’rnatib ularda iwlaganman masalan: snagit, abbyfine reader va wunga oxwaw
Yana 2 ta kompyuterni set qilib u/ orqali malumot almawganmiz.
UNIX оиласидаги ОТ лар 32 разрядли куп вазифали куп киши фойдаланадиган ОТ лардир. UNIX нинг кучли томони шундаки битта тизимнинг узи турли компьютерларда – супер компьютерлардан ШК гача фойдаланилади. Бу хол тизимни бир машина архитектурасидан бошкасига кам сарф билан утказиш имконини беради. UNIX таксимловчи маълумотлар базасига кириш, локал тармоклар, олис масофадан алока килиш ва оддий модем ёрдамида глобал тармокларга чикиш имконини узида бирлаштиради. UNIX да почта хизмати унинг асосий таркибий кисмларидандир. Хозирги пайтда UNIX учун куплаб иловалар мавжуд булиб, DOS ва Windows учун оммавий булган иловалардан хам унда фойдаланилиши мумкин.
UNIX ОТ нинг файлли тизими фойдаланувчига ва фойдаланувчилар гурухи даражасида файлларни берухсат киришдан мухофаза этишни таъминлайди. Корхоналар тармоклари учун мулжалланган UNIX Ware 2.0 - 32 разрядли куп киши фойдаланувчили куп вазифали ОТ лар UNIX оиласидаги тармокли ОТлар орасида кенг таркалмокда.
UNIX ОТ нинг камчилиги – катта ресурслар сигими ва бу ШК асосидаги куп фойдаланувчилар тизими учун купинча ортикча булади.

Замонавий ШЭҲМлар иккита мураккаб ўзаро боғлик ва ўзаро таъсир қилувчи элементларни ўз ичига олади:


1) аппаратура воситаси;
2) дастурий таъминот.
Дастурий таъминот деб, дастурлар туплами ва унга карайдиган хужжатларга айтилиб, улар хар хил масалаларни компьютерларда ечишда ишлатилади. Дастурий таъминотининг ривожланиши аппарат воситаларининг ривожланишидан орқада колмайди. Компьютер техник воситаларининг усиши янги технологик имкониятларни ишлатиш учун янги-янги дастурларнинг вужудга келишига олиб келади.

Download 2.13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   77




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling