|
www
.ZiyoNet.uz
www.ictcouncil.gov.uz
Document Outline - Демак, новация - бу айнан восита (янги метод, методика, технология, дастур ва ҳ.к.) бўлса, инновация –ушбу воситани ўзлаштириш жараёнидир.
- Демак, новация - бу айнан восита (янги метод, методика, технология, дастур ва ҳ.к.) бўлса, инновация –ушбу воситани ўзлаштириш жараёнидир.
- Демак, новация - бу айнан восита (янги метод, методика, технология, дастур ва ҳ.к.) бўлса, инновация –ушбу воситани ўзлаштириш жараёнидир.
- Демак, новация - бу айнан восита (янги метод, методика, технология, дастур ва ҳ.к.) бўлса, инновация –ушбу воситани ўзлаштириш жараёнидир.
- Бундан ташқари “инновация” ва “реформа” тушунчаларининг фарқини ҳам очиб беришимиз керак. Уларнинг фарқини жадвалда акслантиришни лозим топдик:
- 2-жадвал
- «Реформа» и «инновация» тушунчалари
- Янгилик киритишни бундай кўринишда таҳлил этиш инновациянинг натижалари сифатида тушунилади, инновацион жараён эса қуйидаги учта босқичнинг ривожланиши сифатида қаралади: ғояларни генерациялаш (маълум маънода илмий янгилик очиш), амалий йўсинда ғояларни ишлаб чиқиш ва янгиликларни амалиётга жорий этиш. Шу муносабат билан, инновацион жараённи илмий ғояларни амалиётда жорий этиш даражасигача ҳамда уни уни реализация қилиш натижасида ижтимоий-педагогик муҳитни ўзгартириш тушунилади [8].
- Демак, ғояни янгилик киритишга айлантирилишини таъминлайдаган фаолият ва бу жарайнни бошқарадиган тизимни шаклантириш инновацион фаолият дейилади.
- Демак, ғояни янгилик киритишга айлантирилишини таъминлайдаган фаолият ва бу жарайнни бошқарадиган тизимни шаклантириш инновацион фаолият дейилади.
- Ҳозирги кунда мавжуд коллежларимизнинг ривожланиши янгиликларни ўзлаштириш ва инновацион жараёнларни амалга ошириш орқалигина таъминланиши мумкин.
- Бундай инновацияларнинг кўринишлари турлича бўлиб, уларни асосан қуйидаги белгилари орқали бир-биридан фарқлайдилар:
- Бундай инновацияларнинг кўринишлари турлича бўлиб, уларни асосан қуйидаги белгилари орқали бир-биридан фарқлайдилар:
- 1) келиб чиқиш манбалари бўйича:
- - ташқи (таълим тизими ташқарисида);
- - ички (таълим муассасаси ичида ишлаб чиқилади).
- 2) қўлланилиш масштаби бўйича:
- - бирлик;
- - диффузли.
- 3) функционал имкониятлари бўйича:
- 3- жадвал
- 4) инновацион ўзгариш интенсивлигининг белгилари бўйича ёки инновацияланиш даражаси бўйича:
- 4-жадвал
- 5) инновацияни жорий этишдан олдин фикрлаш бўйича:
- 5-жадвал
- Юқорида баён этилган хулосалар асосида инновацияларни лойиҳалашнинг асосий қонуниятларини шакллантириш мумкин: инновациянинг ранги қансалик юқори бўлса, инновацион жараённи бошқаришни илмий асослашга бўлган талаблар ҳам юқори бўлади.
- Фаолиятли структура қуйидаги компоненталар мажмуасини назарда этади: мотивлар----мақсад-----масалалар-----мазмун-----формалар-----методлар------натижалар. Дарҳақиқат, барчаси таълим жараёнидаги субъектларнинг мотивларида бошланади (коллеж ўқитувчиларидан ўқувчиларгача). Янгилик киритишнинг мақсадлари аниқланади, унинг мазмун-моҳияти белгилаб олинади. Шундан сўнг, уни жорий этиш формалари аниқланади ва тегишли методлар танланади. Якуний босқичда натижалар ўрганилади ва таҳлил этилади. Шуни таъкидлашимиз жоизки, фаолиятнинг барча келтирилган компоненталари маълум шарт-шароитларда амалга оширилади (моддий, молиявий, гигиеник, руҳий-психологик, вақли ва ҳ.к.) ва улар даолият структураси таркибига кирмайди, лекин улар инновацион жарайнни ташкил этишда зарур ҳисобланадилар.
- Субъектли структура – коллеж ривожланишида барча субъектларнинг инновацион фаолиятини қамрайди: директор, унинг муовинлари, педагоглар, ўқувчилар, ота-оналар, спонсорлар, методистлар, олий таълим ўқитувчилари, маслаҳатчилар, экспертлар, бошқарма ходимлари, давлат тест маркази вакилари ва ҳ.к. Ушбу структура инновацион жараёндаги ҳар бир босқичда барча иштирокчиларнинг функционал ва ролининг муносабатларини ҳисобга олади. Бундай инновацион жараёнда ҳар бир иштирокчининг ўз функциялари бўлиб, уни очиб ёзганда субъектли структуранинг қанчилик аҳамияти ва кўлами катталиги намоён бўлади.
- Даражали структура- ўзаро алоқадор инновацион фаолиятни субъектлар орасидаги муносабатларини акслантиради ва у Республика, вилоят, туман ва коллежлар даражасида белгиланади. Ҳар бир даражадаги ижобий ишлар инновацион жараёндаги субъектларнинг инновацион сиёсатни олиб бориш даражасига боғлиқ бўлади.
- Мазмунли структура – инновацион жараёндаги янги ишлатмаларни, ўқитишдаги янгиликларни ўзлаштиришни, тарбиявий жараёнларни, ўқув-тарбиявий жараённи ташкил этишни, коллежни бошқаришни ва ҳ.к. назарда тутади. Ўз новбатида ушбу структурадаги ҳар бир компонент ўзининг мураккаб ташкилий қурилмасига эга. Мксалан, ўқитишдаги инновацион жараён ўқитиш методлари, формалари, воситалари, таълим мазмуни, шартларида намоён бўлади.
- Ҳаётий цикл структураси. Инновацион жараённинг ўзига хос хусусиятлари унинг циклик характерида амоён бўлади. Унинг босқичларига: пайдо бўлиш (старт), тескор ўсиш (оппонентлар ва консерваторлар билан курашда), етилиш, ўзлаштириш, диффузия (тарқатиш), тўйиниш (кўпчиликнинг ўзлаштириши, барча звеноларга кириб бориши), рутинизация(янгиликнинг кўп ишлатилиши унинг одатий ҳолга айланиши), инқироз (янги соҳаларга қўллаш имкониятларининг тугаши), марра (янгиликнинг янги бўлмагани ёки бошқасига алмаштирилиши) киради. Барча янгилик киритишлар бундай босқичлардан ўтадилар.
- Бошқарувли структура – тўрт кўринишдаги бошқарувли ҳаракатнинг алоқадорлигини назарда тутади: режалаштириш – ташкиллаштириш – раҳбарлик қилиш – назорат қилиш. Одатда коллежда инновацион жараён колежнинг янги концепцияси асосида режалаштирилади.
- Юқорида кўрилган структурадаги ҳар бир компонент ўз қурилмасига эга. Бу структуралар бир бири билан нафақат горизонтал, балки вертикал чамбарчаст боғлиқ бўлиб, инновацион жараёндаги исталган структурадаги компонент бошқа структурадаги компонент орқали амалга оширилиши мумкин.
- Шундай қилиб, хулоса қилиш мумкинки, таълим соҳасидаги турган вазифалар, педагогик инновациялар орқали ечилиши мумкин. Педагогик инновациялардан қанча кўп фойдаланилса, ўқувчиларнинг ривожланиши ва интеллекти шунча юқори бўлади ҳамда раҳарлар ва ўқитувчилар ҳамшунча кўп инновацион жараёнлар билан танишиб борадилар.
Do'stlaringiz bilan baham: |
