«корхона иқтисодиёти» фани бўйича муаммоли маъруза матнлари 5520600 «Машинасозлик технологияси, машинасозлик ишлаб чиқариш жиҳозлари ва уларни автоматлаштириш»

УЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ

ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ

ФАРҒОНА ПОЛИТЕХНИКА ИНСТИТУТИ

«Менежмент» кафедраси

«КОРХОНА ИҚТИСОДИЁТИ»
фани бўйича

МУАММОЛИ МАЪРУЗА МАТНЛАРИ

5520600 «Машинасозлик технологияси, машинасозлик ишлаб чиқариш жиҳозлари ва уларни автоматлаштириш » бакалавр таълим йўналиши талабалари учун мўлжалланган

Фарғона – 2018

Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта Махсус
Таълим Вазирлиги

Фарғона политехника институти

«Менежмент» кафедраси

«Корхона иқтисодиёти»
фани бўйича
МУАММОЛИ МАЪРУЗА МАТНЛАРИ
5520600 «Машинасозлик технологияси, машинасозлик ишлаб чиқариш жиҳозлари ва уларни автоматлаштириш » бакалавр таълим йўналиши талабалари учун мўлжалланган

Институт услубий кенгашида

куриб чиқилган

« » _______ 2018 й
Баённома №

Фаргона – 2018

Аннотация
Бозор муносабатлари ишлаб чиқариш менежментини ривожлантириш ва шакллантиришни тақозо этади. Шу сабабдан Республика раҳбарияти Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги томонидан қўйилган асосий талабларидан бири бўлажак олий маълумотли кадрлар йўналишидан қатъий назар мехнат фаолиятларини ташкил этиш ишлаб чиқариш менежментини олиб боришни чуқур билишдан иборатдир.
Тузувчи- и.ф.н., доц. Х.Ғозиев
Тақризчи- проф. И.Исманов

Кириш
Истиқлолимизнинг машаққатли, фидокорона мехнат билан ўтган йиллари орқада қолди. Бу йиллар бой имкониятга эга бўлган республикага ва унинг ахолисини танг холатдан моддий ва маoнавий инқроздан чиқариш, миллий давлатимиз пойдеворини қуриш, иқтисодиётимизни сифат жихатдан янги боскичга кўтариш йиллари бўлди.

Бир неча ун йиллар мобайнида республика иқтисодиёти марказдан бошқариладиган ягона халқ хўжалиги комплексининг таркибий қисми эди. Марказ қабул қиладиган кўпгина карорлар Узбекистон карорларидан йирок эди. Хуллас, чор империяси давридвгидек, республика арзон хом-ашё ва стратегик минерал ресурслар базаси эди. Республиканинг улкан табиий бойликларидан фойдаланилган холда даромадлар унинг худудидан анча олисда колиб кетар эди. Хозирда иқтисодиётни таркибий жихатдан ўзгаришлар бўйича ишлаб чиқарилаётган чора тадбирлар, аввало қуйидаги вазифаларни хап қилишга қаратилмоги лозим.
Биринчидан, қишлоқ хўжалик хом-ашёси ва минерал ресурсларни чуқуррок қайта ишлаш, уларни тайёр махсулот даражасига етказиш, қишлоқ хўжалик ресурсларини қайта ишлашга алохида ахамият берилиши керак.
Иккинчидан, илм-фанга асосланган, техник жихатдан мураккаб тайёр махсулот улушини кўпайтириш ва унинг рақобат қобилиятини таъминлаш, аклий салохият негизида юксак техникага эга бўлган корхоналарни вужудга келтиришдир.
Учинчидан, илғор технологияларга, замонавий ишлаб чиқариш таркибига ўтишни таъминлаш, минерал ресурсларнинг комплекс қайта ишловчи ўзаро боғлиқ тармоқлар тизимини шакллантиришдир. Республикада рангли металлургия, кимё ва электротехника саноатида, машинасозлик ва асбобосозлик сохасида ишлаб чиқаришни ривожлантириш учун қулай имкониятлар бор.
Биз таббиий бойликларимизни тўла ишга солишимиз керак. Шу махсулотларни қайта ишлаб чиқариш корхоналарни тўғри бошқариш бугунги кунимизнинг талабидир.
«Тармоқ иқтисодиёти» ўқув курси менежерларни тайёрлашда мухим ўринни эгаллаб бормокда.
Мамлакатимиз иқтисодиётининг шаклланиши давомида , мамлакатни инқроз шароитдан олиб чиқиш учун фақатгина макроиқтисодий даражадаги муносабатлар етарли эмаслиги равшан бўлди.
Амалиёт шуни кўрсатдики, олдинги иқтисодий ноқулайчиликлар шароитида хам фойда билан ишлаш мумкин, мувофокиятли корхоналарни фаолиятини тахлил қилганда, уларнинг ютуқлари асоси кўпчилик ўйлагандай, катта маблағларни жалб қилиб эмас, балки менежментнинг тўғрилиги, айникса ишлаб чиқариш бўлимларини шу билан бирга юқори бошқарув аппаратларида қўлланганликдир.
Хозирги шароитда корхоналарнинг фаолияти тўхтаетганлиги сабаби, бозор иқтисодиети шароитида ишни тўғри бошқарилмаганлигидадир. Улар янги шароитга кўника олмай эски бошқарув усуллари бўйича фаолиятнинг(самарасизлиги, талантарожлиги, эски бозор усуллари)давом эттирган. Бундай иш юритиш қанча маблағ жалб килса хам натижа кўрсатмайди ва барча ривожланиш дастурларини пучга чиқаради.
Шунинг учун бундай холлар бўлмаслиги учун ишлаб чиқариш бошқарувчиларини қайта ўқитиш, еш кадрларни юқори даражада таерлаш зарурдир. Бундай масалани хал этиш учун ўқув таминотини янги зарур китоблар ва маълумотлар билан таъминлаш даркордир.
Маъруза №1. Корхона ишлаб чиқариш фаолиятини
вазифаси ва мақсади.