Korrupsiya tushunchasi, kelib chiqish sabablari va huquqiy tabiati

КОМПЛАЕНС-НАЗОРАТ ТИЗИМИ ТУШУНЧАСИ, МАҚСАДИ, ИШТИРОКЧИЛАРИ ВА ТАРТИБГА СОЛИШ АСОСЛАРИ
РЕЖА
1. Коррупцияга қарши ички назорат (комплаенс) тизимининг тушунчаси ва келиб чиқиш тарихи
2. Коррупцияга қарши ички назорат (комплаенс) тизимининг мақсади ва аҳамияти
3. Коррупцияга қарши курашиш тизимининг элементлари

КОРРУПЦИЯГА ҚАРШИ ИЧКИ НАЗОРАТ (КОМПЛАЕНС) ТИЗИМИНИНГ ТУШУНЧАСИ ВА КЕЛИБ
ЧИҚИШ ТАРИХИ
Коррупциянинг олдини олиш ва унга қарши курашишда мамлакатимизнинг барча давлат ва хўжалик бошқаруви органларида, шу жумладан, Ўзбекистон Республикаси Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги, ҳудудий аҳоли бандлигига кўмаклашиш марказлари ва бошқа идораларида жорий этилган коррупцияга қарши ички (комплаенс - инглиз “complaens“ сўзидан мувофиқлик) назорат тизими муҳим ўрин тутади.
Коррупцияга қарши ички комплаенс-назорат тизимининг мазмун-моҳиятидан келиб чиқиб, унга қўйидаги тушунча бериш мумкин:

	“Коррупцияга қарши ички назорат (комплаенс) тизими – бу ташкилот ва унинг ходимлари фаолиятини коррупцияга қарши кураш халқаро стандартлари, миллий қонунчилик ва ички мейёрларга мувофиқлигини таъминлашга ҳамда коррупциявий хавф-хатар ва манфаатлар тўқнашувини олдини олишга қаратилган чора-тадбирлар мажмуидир“.
ЕЪТИБОР ҚАРАТИНГ!

Замонавий коррупцияга қарши комплаенс-назорат тизимининг келиб чиқиш тарихи 1906-йили АҚШнинг кўпинча коррупсион ҳаракатларга дучор бўлган йирик компания ва корпоратсияларни давлат департаментлари қошидаги Федерал хизматлари томонидан ташқи назорат қилишни амалга оширилиши пайтидан бошланган.

ХХ асрнинг 70, 80-йиллардаги коррупциявий можаролар, 2006-йилда АҚШ Олий суди томонидан АҚШ Делавер штатининг Канслер судининг 1996-йилдаги раҳбарлар ўз компанияларида қонун талабларига риоя этилиши бўйича жавобгар бўлиши керак деган қарорининг маъқулланишига олиб келди.
Шу боис, АҚШнинг Халқаро Стандартлаштириш ташкилоти томонидан компанияларда коррупцияга қарши курашнинг ички назорат тизимини жорий этишга қаратилган экстерриториал хусусиятга эга ҳужжатлар ишлаб чиқилди (2014, 2016 й.й.).