Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxonada mehnat resurslaridan foydalanish
samaradorligini baholash uchun katta ahamiyatga ega
xodimlarning rentabellik
ko'rsatkichi(foydaning sanoat va ishlab chiqarish xodimlarining o'rtacha
yillik
soniga nisbati). Foyda sotish rentabelligi, kapital aylanma
koeffitsienti va
operatsion kapital miqdoriga bog'liq bo'lganligi sababli, ushbu ko'rsatkichning
omil modeli quyidagicha ifodalanishi mumkin:
qayerda
P - mahsulotni sotishdan olingan foyda;
CR - xodimlarning o'rtacha
soni;
DA - mahsulotlarni sotishdan tushgan tushumlar;
KL - kapitalning o'rtacha
yillik miqdori;
TP- joriy narxlarda tovar mahsulotining ishlab chiqarish
tannarxi;
R/CR - xodimlarning rentabelligi;
P/V - sotish
rentabelligi;
KL/HP - kapital-mehnat nisbati;
V/TP - mahsulot tannarxidagi
tushumning ulushi;
TP/CR- joriy narxlarda bir ishchi tomonidan o'rtacha yillik
mahsulot ishlab chiqarish.
Birinchi modelga ko'ra, sotish rentabelligi darajasi, kapital aylanma
koeffitsienti
va mehnat kapitali-mehnat nisbati o'zgarishi tufayli bir xodimga to'g'ri
keladigan foyda qanday o'zgarganligini aniqlash mumkin