Monopolistik tuzilmalarning vujudga kelishi jarayoni
Monopoliya atamasining kelib chiqishi bozorga oid tushunchalardan (yaʼni, yunoncha „monoc“ — yagona, bitta va „poleo“ — sotaman) tarkib topsada, uning iqtisodiy asoslari aslida ishlab chiqarishga borib taqaladi. Monopoliyani quyidagicha taʼriflash oʻrinli: monopoliya — monopol yuqori narxlarni oʻrnatish hamda monopol yuqori foyda olish maqsadida tarmoqlar, bozorlar va yaxlit makroiqtisodiyot ustidan hukmronlikni amalga oshiruvchi yirik korxonalarning birlashmalari.Monopoliya (yun. mono — tanho, poleo — sotaman) — iqtisodiyotning bir sohasida tanho hukmronlik; bozorni tashkil etish shakli. Bunday bozorlarda yagona sotuvchi oʻz tovari bilan fa-oliyat koʻrsatadi, boshqa tarmoqlarda bunday tovarning oʻrinbosari boʻlmaydi. M. ishlab chiqarish vositalari, ish kuchi va yaratilgan mahsulotlar asosiy qismining ozchilik korxonalar, sohibkor shaxslar yoki davlat qoʻlida toʻplanishi natijasida paydo boʻladi. M. koʻrinishlari qadimdan mavjud.
Raqobat strategiyasini ishlab chiqish qoidalari
Raqobat strategiyasi - bu bozor ishtirokchilari (tadbirkorlar) uchun raqiblar bilan o'zaro aloqalar ssenariysini belgilaydigan ustuvor yo'nalishlar to'plamidir. Ushbu kontseptsiya bozorda etakchi mavqega ega bo'lishga qaratilgan muhim belgilangan maqsadlar va foydalaniladigan resurslarni aks ettiradi.
Raqobat strategiyasining xususiyatlarini ko'rib chiqishdan oldin, firmalar qanday sharoitda ishlashini ko'rib chiqishga arziydi. Shunday qilib, zamonaviy bozor quyidagi raqobat muammolari bilan tavsiflanadi:
• Raqobatbardosh ustunliklarning o'zgaruvchanligi. Zamonaviy bozor juda jadal rivojlanmoqda, iste'molchilar ehtiyojlari doimo o'zgarib turadi. Ishlab chiqaruvchilar doimo etakchi bo'lishlari uchun doimo barmog'ingizni zarbada ushlab turishlari va o'zgarishlarga o'z vaqtida javob berishlari kerak.
Strategik menejerga qo’yiladigan asosiy talablar
Do'stlaringiz bilan baham: |
