Vertikal integratsiya strategiyasi va raqobat ustunligi
Kompaniya mablaglarini vertikal integratsiyaga investitsiya qilishning asosiy sababi uning raqobat pozitsiyasini kuchayishidir. Agar vertikal integratsiya kompaniya xarajatlarini sezilarli darajada pasayishiga yoki kushimcha raqobatustunligiga erishishga olib kelmas ekan, u strategik xisoblanmaydi va unga mablag sarflashning foydasi yuq. «Orqaga» integratsiya shundagina xarajatlarni pasayishiga olib keladiki, unda ishlab chiqarishning talab etiladigan xajmi shu darajada yuqori bo’ladiki, u xuddi ta’minotchilardagi kabi ishlab chiqarish miqyoslarida shunday tejamkorlikni ta’minlaydi. «Oldinga» vertikal integratsiya xam ana shunday ildizlarga ega. Vertikal integratsiyaning kamchiliklariga kuyidagilar kiradi: 1. Integrallashgan Korxonalar yangi texnologiyalarga sekin kunikish tendentsiyasiga ega bo’ladilar, chunki bu katta xarajatlar bilan bog’liq. 2. Integratsiya ta’minotchilarni erkin tanlash xususida Korxonaning imkoniyatlarini cheklaydi. 3. Vertikal integratsiya kadriyatlar zanjiridagi xar bir bosqichda kuvvatlarni balansligi bilan bog’liq bo’lgan muammolarga olib keladi. 4. «Oldingi» yoki «orkaga» integratsiya turli malaka, maxorat va ishbop kobiliyatlarini talab etadi
M.Porterning raqobat ustinliklari rombi
«GARVARD» universitetining professori Maykl Porter tarmoqdagi raqobatchi kuchlarni quyidagicha guruxlagan:
1.Tarmoq ichida sotuvchilar o’rtasidagi raqobat.
2.Boshqa tarmoqdagi kompaniyalarning o’z tovarlari bilan bu tarmoqdagi xaridorlarni egallab olishga xarakat qilishi.
3.Tarmoq ichida yangi raqobatchilarning paydo bo’lishi.
4.Xom ashyo va butlovchi detallar yetkazib beruvchilarning o’z shartlarini o’tkazishga urinishlari.
5. Xaridorlarni o’z shartlarini o’tkazishga urinishlari.
Bu tahlil korxona mazkur tarmoqda duch kelishi mumkin bo’lgan qulay imkoniyatlar va xavf-xatarlarni aniqlab olish maqsadida amalga oshiriladi.
Porter buning «beshta kuch» modelini taklif qilgan. U ushbu modelni asoslab berar ekan, bu ko’rsatkichlarning ta’sir kuchi qanchalik yuqori bo’lsa, mavjud kompaniyalarda narx va daromadni oshirish imkoniyati shunchalik kam bo’lishini
ta’kidlagan edi. Bu kuchlarning zaiflashishi esa kompaniyalar uchun qulay imkoniyatlarni vujudga keltiradi. Kompaniya o’z strategiyasini o’zgartirib, ushbu ko’rsatkichlarni o’z foydasiga o’zgartirishi mumkin.Potentsial raqobatchilarning kirish xavfi (Porterning birinchi kuchi) kompaniyaning daromadlariga taxdid solishi mumkin. Ikkinchi tomondan, agar bu xavf kichik bo’lsa, kompaniya narxlarni oshirib, o’z daromadlarini ko’paytirishi
Do'stlaringiz bilan baham: |
