Kurs ishi bajardi: 20. 15 guruh talabasi B. Fozilova Ilmiy rahbar: M. Ahmedov. Farg‘ona-2022 mundarija

2.3.Baliqdan tayyorlanadigan taomlarni saqlash qoidalari
Tayyor baliq taomlarining sifati retsepturaga rioya qilinganligi, baliq to'g'ri bo'laklanganligi, kesilishi va urvoqqa belangan holati, issiq ishlov qoidalariga rioya qilinganligi va baliqlarning iste'molga tayyor holga keltirilishi, tayyorlangan taomning hid va mazasi, tashqi ko'rinishi, sardak va garnirning taomga mos kelishi ko'rsatkichlariga qarab baholanadi. Pishirilgan baliq bir boiak hisobida suyagi va terisi bilan, suyaksiz terili file holida; osyotr oilasidagi baliqlar terisi bilan, kemirchak suyaksiz yoki terisiz sof file holida beriladi. Baliq o'z shaklida bir xil yumshoqlikda pishgan rangi, mazasi, hidi tayyorlangan baliqqa xos va oz miqdorda sezilarli ziravor, ko'kat ildizi xushxo'rligiga ega bo'lishi lozim. Qo'shib beriladigan garnirlar — kartoshka bir xil kattalikda yoki bir xil bochkacha shaklida kesilgan va yumshoq pishgan bo'lishi, baliq yoniga qo'yilib, ustidan sardak yoki qizdirilgan margarin quyib berilishi lozim. Sardaklar baliq ustidan quyilgan yoki alohida sardak idishida berilishi mumkin.
Dimlab pishirilgan baliq taomi suyaksiz, terili yoki terisiz holda iste'molga tortiladi. Osyotr oilasidagi baliqlar kemirchak suyaksiz va terisiz tortiladi. Mayda baliqlar butun holda bo'ladi. Baliq bir xil yumshoqlikda pishgan, o'z shaklini saqlab qolgan bo'lishi kerak. Pishirilgan baliq yuzida quyuqlashgan oqsil qoldiqlari bo'lish'ini nazarda tutib, ularning tashqi ko'rinishini yaxshilash uchun ustidan sardak quyib, limon parragi yoki pishirilgan qo'ziqorin, krab bilan bezaladi. Garnirlar alohida likopchada yoki baliq yoniga qo'yilgan holda beriladi.
Qovurilgan baliq suyaklari terili, suyaksiz terili yoki terisiz ich qismi yaxshi tozalangan, osyotr oilasi baliqlari kemirchak suyaksiz terili yoki terisiz, mayda baliqlar butun holda ich qismi yaxshi tozalangan holda bo'ladi. Baliq qovurilganda o'z shaklini saqlab qolishi kerak. Ustki qobig'i sarg'ishdan to qizg'ish ranggacha bo'lib, ko'p yog'da qovurilgan baliqning biroz urvoqlari to'kilib qolishi murruin. Yumshoq qovurilgan, bo'laklarga bo'lganda to'qima orasidagi izlari oson ajraluvchan, mazasi qovurilgan baliqqa xos, tuzi me'yorida, kuymagan, xushxo'r bo'lishi lozim. Zvenoga bo'lib qovurilgan baliqlar to'g'ri burchak ostida kesilib, bo'laklarga boiinadi. Ust qismi shamolda qurimagan va o'z shaklini saqlagan bo'lishi kerak. Baliq likopchaga qo'yiladi, yoniga garnir solib, ustidan sariyog' purkaladi. Sardak alohida sardak idishda beriladi.
Xamirga botirib qovurilgan baliq likopchaga 6—8 bo'lakdan solib tortiladi. Baliq yaxshi qovurilganligi bilan birga yumshoq ham bo'lishi kerak. Xamiri g'ovak, xushxo'r, yuzi bir xil sarg'ish rangda bo'lib, ko'p yog'da qovuriladigan baliqlar kuyib ketmasligi kerak. Yopilgan baliq taomlari bo'laklarga bo'lingan suyaksiz, terili yoki terisiz baliqlardan tayyorlanadi. Lesh, lin, karas baliqlari suyaklari bilan yopiladi. Tayyorlangan baliq taomi yuzida sarg'ish yoki qizg'ish qobiq bo'lib, sardaklari quyuqlashgan, lekin qurigan yoki qotgan bo'lmasligi, taom yumshoq boiib, kuygan va idishga yopishib qolmagan bo'lishi kerak Baliq kotlet massasi taomlari o'z shaklini saqlagan, yorilmagan, bo'lakka bo'linmagan, maydalab yaxshi aralashtirilgan bo'lishi kerak. Kesilganda ichidagi rangi oqdan to och kulrangacha, yumshoq g'ovak holda bo'ladi. Yo'l qo'yib bo'lmaydigan kamchiliklar shuki, mahsulot shakli o'zgarmasligi, urvoq mahsulot ichiga aralashib ketmasligi, tashqi hid va mazaga, achigan non hidi va mazasiga, kuygan qobiq hidiga ega bo'lmasligi kerak. Tarqatishda mahsulot isiti gan likopchaga solinib, yoniga garnir suziladi, bitochki va tefteli ustiga sardak purkaladi, qolgan taomlarga esa sardak yoniga solib beriladi. Oz suvda yoki asosiy usulda pishirilgan baliq tarqatilgunga qadar 30 minut davomida 60—70°C haroratU marmitda saqlanishi mumkin. Qovurilgan baliqni marmit yoki pUta ustida 2—3 soat, 6—8°C darajagacha sovitilgan holda 12 soat davomida saqlash mumkin. Tarqatishdan oldin baliq qovurish shkafida yoki plitada 90°C gacha isitilib, 1 soat davomida tarqatilishi kerak. Ko'p yog'da qovurilgan yoki yopilgan baliq taomlari talabga muvofiq tayyorlanib tarqatiladi.


XULOSA
Xulosa qilib aytganda,baliq taomlari insoniyatga qadim zamolardan beri ma’lum bo’lgan.Xatto ibtidoiy odamning ratsionida baliq ham bor edi.Va bu ajablanarli emas,chunki u inson hayoti uchun juda zarur bo’lgan barcha xatolarni o’z ichiga oladi.Baliq past kalloriyali mahsulot bo’lib,u deyarli uglevodlarga ega emas.
Kurs ishida oziq-ovqat tovarshunosligi va ovat tayyorlash jarayoni mashg’ulotlarida baliqli taomlar tayyorlashni o’ziga xos xususiyatlarini, mazmuni va mohiyatini hisobga olgan holda quyidagi xulosalarga kelinadi.
-Umumiy ovqatlanish korxonalariga keltiriladigan baliq turlari haqida ma’lumotlar ishlab chiqildi;
-Baliqni oziqaviy qiymati va ularga ishlov berish jarayonlari amalga oshirildi;
-Baliqdan tayyorlangan issiq,sovuq yopilgan va gazzakli taomlar haqida mulohazalar yuritildi;
-Baliq taomlari sifatiga qo’yiladigan talablar va ularni saqlash muddatlari o’rganildi;
-Baliqdan tayyorlanadigan taomlar mavzusini o’qitishda kichik guruhlarda o’qitish metodidan foydalanish bo’yicha metodik tavsiyalar ishlab chiqildi;
-Hayotiy faoliyat xavfsizligi ta’minlashga faoliyatli aniq sharoitlariga,xavfning darajasiga va boshqa mezonlarga bog’liqligi aniqlanib ,inson faoliyati xavfsizligini ta’minlashga qaratilgan tadbirlar uchun yetarli darajada e’tibor qaratish lozimligi qayd etildi.