Курс лойиҳаси

2.3. Крестовина қисмининг ҳисоби
Крестовина қисмини ҳисоблашда крестовина русуми, тўғри қўйма, крестовинанинг назарий ва амалий узунлиги, контррельс усовиклари ўлчами аниқланади.
2.3.1. Крестовина бурчаги ва русумини ҳамда тўғри қўйма узунлигини аниқлаш
Крестовина русуми (1/N) ва тўғри қўйма узунлиги, бунда илгарироқ танлаб олинган ва аниқланган R_о, R, R_с, β_b , β_вг, β ларда поезднинг ўтказгич эгрилигидан маромли, равон ҳаракатланиши ва бутун крестовина қисми устидан тўғри юришини таъминланадиган қилиб танланади. N ва K лар ён йўлнинг тўғри йўналишига перпендикуляр ўққа ташқи изи ишчи қиррасининг контури проекцияси тенгламасининг ечими асосида аниқланади. Бунда дастлаб биринчи яқинлашишда тўғри қўйма узунлиги - К _min ни белгилаб берадиган параметрларни берадилар (4-расм):
,
бунда П_min – ҳаракатдаги таркибнинг крестовинага тўғри чизиқ бўйлаб кириб келишини таъминлаш учун зарур тўғри қўйма узунлиги захираси. Одатда у қуйидагича қабул қилинади: П _min = 1,5 -2,5 м [1];
α – крестовинанинг изланаётган бурчаги;
Д, G – крестовина олд чиқиб турган параметрлари (4-расм), крестовина ва боғловчи рельсларининг уланма бирикувига боғлиқ [1]. Уларнинг қуйидаги қийматлари тавсия этилади (2-жадвал).

2-жадвал
Крестовина олд чиқиб турган параметрлари

Рельс тури	Крестовина тури: киритма-жойлама ва жойлама-думли; умумий қуйма ва яхлит-қуйма турдаги крестовиналар
	Д, мм	G, мм
Р50	416	tr = 70
Р65	406	tr = 70
Р75	406	tr = 70

Крестовина “бўйни” энининг кенглиги t_r, излар оралиғи 1520 мм бўлганида бугунги кунда 70 мм [1] деб қабул қилинган.

Ҳисобий контур проекцияси тенгламаси қуйидагича бўлади:
S₀₀ = U_n + R(cosβ - cosα₀) + K _min sinα₀ ёки
S₀₀ = U_n + R(cosβ - cosα₀) + (П _min + Д) sinα₀ + G cosα₀ ,
бу ерда S₀₀ – айри учи олдидаги из оралиғи эни; S₀₀ = 1524 мм [3].
Крестовина бурчагини аниқлаш учун тенгламани қуйидаги тарзда ўзгартирамиз:
Rcosβ+U_n-S₀₀ = (R-G) cos α₀-(П _min + Д) sin α₀
C = Rcosβ+U_n-S₀₀ белгилаб ва тенгламанинг ҳар икки қисмини (R-G) қийматига бўлиб юборсак, С/(R-G) = cos α₀- (П_min + Д)sin α₀/(R-G) га эга бўламиз. C =602,91 0,99961893+0,19-1,524=601,35м
Қуйидаги ифодадан топиш мумкин бўлган қўшимча ҳисоб бурчаги γ₁ ни киритиб:
ctg γ₁ = ;
γ₁ = град ва sinγ₁ = 0,999989286 лар топилади.
Крестовина бурчагини эса (γ₁ – α₀) бурчак синуси:
sin(γ₁-α₀)=Csinγ₁/(R-G) аниқланади.
sin(γ₁-α₀)=
(γ₁ – α₀)= бурчаги топилганидан сўнг аниқлаш мумкин.
бундан α₀=γ₁- = бурчагининг қийматини топиб, крестовина русумини аниқлаш мумкин бўлади:
N₀=1/tg α₀=15,0

4-расм. Крестовина тўғри қўймаси, олд ва орқа чиққан қисимларининг аниқлаш схемаси
N₀ крестовинаси русуми кўрсаткичининг олинган қийматини энг яқин катта рақамга қадар яхлитлаш тавсия этилади (ўқув ҳисоб-китобларда крестовина русуми кўрсаткичини 0,1 га бўлинадиган энг яқин катта рақамгача яхлитлаш мумкин). Қабул қилинган (яхлитланган) қийматига кўра крестовина русуми кўрсатгичи N крестовина бурчаги қийматига аниқлик киритади:
tgα=1/N=1/15=0,0666667, шунингдек қуйидаги тригонометрик функциялар қийматлари топилади: sinα=0,06651901 , cosα=0,997785157 , cos =0,999446136 , tg =0,033296378 ва тўғри қўйманинг ҳақиқий узунлиги аниқланади:
м (2.16)
(2.16) формулага биноан олинган тўғри қўйма узунлиги унинг қуйидаги тарзда аниқланган (K₁) тахминий қийматидан катта бўлиши керак:
, м, яъни >
м,
Шарт бажарилмади.
Агар бўлса, бу ҳолда K қиймати K_min га тенг деб қабул қилинади ва ўтказгич эгрилигининг Rc радиуси қуйидаги формула бўйича қайта ҳисобланади:
, м
м

Rc ни ҳисоблаб топиш аниқлиги 1 м га қадар.