Kurs loyihasi mavzu: Neftni qayta ishlash jarayonida issiqlik almashtirgichlarni avtomatlashtirishda raqamli rostlagichlarni qo’llash. Bajardi: 55-19 guruh talabasi Abdunazarov G’. Qabul qildi: Mamatov O

Jarayonni boshqarishda PID regulyatorlardan foydalanish
Bu jarayon Proposional, Integral va Differensial rostlashga yordam beradi.
Quyidagi funsional sxemada ma’lumot o’rnida ko’rsatilgan.

3.2- Rasm
3.3.Uzluksiz rostlash qonunini ta’minlovchi rostlagichlarni tanlash
Uzluksiz rostlash qonunini ta’minlovchi rostlagichlarni tanlash Qishloq va suv ho‘jaligi ishlab chiqarishida uzluksiz harakatli rostlagichlar : proporsional (P), integral (I), izodrom (PI), proporsional-differensial (PD), shuningdek, izodromxabat beruvchi (PID) keng tarqalgan. Uzluksiz regulyatorlarni tanlashda quyidagi umumiy ko‘rsatmalardan foydalanish mumkin: - astatik va unga yaqin bo‘lgan statik (o‘zicha tenglashish koeffitsienti kichik bo‘lgan) ob’ektlar turg‘unlik shartlariga ko‘ra I- regulyatorlar bilan ulanmasligi kerak, ular uchun (agar statik xatolik mavjud bo‘lsa), P- regulyator, PI- yoki PID- regulyator qo‘llanishi mumkin. Rostlagichlar asosan ketma-ket solishtirish, kuchaytirish va ijrochi elementlardan iborat. Taqqoslash (ko‘prik, potensiometr), signal kuchaytirish (elektron signal kuchaytirgich) elementlari inersiyasiz bo‘g‘in, ijrochi elementlar (elektro, gidro, pnevmomotorlar, servomotor) esa integrallovchi bo‘g‘inlardan iborat bo‘lgan rostlagichlarning struktura sxemasini ko‘rib chiqamiz. O‘lchash va taqqoslash elementi elektron signal kuchaytirgich servomotor Bu tizimning ekvivalent uzatish funksiyasi rostlagichni integrallovchi bo‘g‘in tipiga kirishini ko‘rsatadi. T p W p k k i 1 ( ) = 1 2 ( 3.1) ART da ko‘pincha P, PI, PID bo‘g‘inlar qo‘llaniladi.

3.4- rasm

P- proporsional bo‘g‘in qonuni bo‘yicha ishlaydigan rostlagich sxemasini tuzish uchun sxemadagi ijrochi mexanizmning proporsional bo‘g‘in orqali qayta bog‘lanish zanjirini tuzish kerak

3.5-rasm. Qayta bog’lanish zanjiri sxemasi


P I rostlagichining sxemasini tuzish uchun elektron kuchaytirgich elementi (k2 ) bilan inersion bo‘g‘in kk.b/Tr+1 dan tuzilgan manfiy ishorali teskari bog‘lanishli yopiq zanjirdan foydalaniladi.

Avtomatik rostlagichlar tuzilishi bo‘yicha tipik zvenolardan tashkil topadi va o‘zining rostlash funksiyasini ana shu zvenolarning ishlash qonunlariga muvofiq bajaradi. Bu qonunlar rostlagichning rostlash qonuni deyiladi. Bu qonunlar asosan rostlagichdan chiquvchi signal (rostlanuvchi kattalikning og‘ishi) orasidagi bog‘lanishni ifodalaydi

F3(t) Bu erda birinchi qo‘shiluvchi F1(x) chetga chiqishlar bo‘yicha rostlashga, Uzluksiz rostlash rostlagichlari rostlash protsessi davomida ob’ektga uzluksiz ta’sir ko‘rsatib turadi.

Uzlukli (pozitsion) rostlash rostlagichlari rostlash jarayoni davomida ob’ektga belgilangan vaqt oraliqlarida yoki rostlanuvchi kattalikning qiymati ma’lum bir qiymatga etganda diskret ta’sir ko‘rsatadi. Rostlovchi organning surilishi uchun zarur bo‘lgan energiya manbaiga muvofiq rostlagichlar rostlovchi organga bevosita yoki bilvosita ta’sir qiladigan rostlagichlar turlariga bo‘linadi. Bevosita ta’sir qiladigan rostlagichlarda rostlovchi organni surish uchun zarur bo‘ladigan energiya manbai ob’ektning o‘zida mavjud bo‘ladi. Bilvosita ta’sir qiladigan rostlagichlarda rostlovchi organni surish uchun zarur energiya tashqi manbadan olinadi. Bunday rostlagichlar tashqi manba energiyasining turiga qarab elektr, pnevmo, gidrorostlagichlar deyiladi. Kirish signali rostlanuvchi ob’ektdan o‘tish vaqtida deformatsiya va kechikishga duch keladi. CHiqish kattaligi kirish signaliga nisbatan amplituda bo‘yicha kamayib, faza bo‘yicha kechikadi. Bu hodisalarni yo‘qotish uchun rostlanuvchi ob’ekt avtomat rostlagich bilan ta’minlanadi. Avtomat rostlagich chiqish signali amplitudasini oshirib, faza bo‘yicha ilgarilashini ta’minlaydi. O‘tish jarayonining sifati rostlanuvchi ob’ekt va rostlagich tavsifnomalariga bog‘liq. Rostlagich sozlanishining o‘zgarmas kattaliklarida bosh-qaruvchi yoki rostlovchi ta’sir va rostlanuvchi kattalik o‘rtasidagi bog‘lanish rostlash qonuni deyiladi. Avtomatik rostlagichlar diskret impulsli yoki uzluksiz harakatli bo‘ladi. Uzluksiz harakatli rostlagichlar tarkibiga P, I va ularning kombinatsiyalari bo‘lgan PI, PD, PID qonunlari kiradi.