Kutubxonasi

Hayotimni zulmatga aylantirgan odam  

 

Meni kutayotgan juda mudhish narsalardan bexabar, tubsiz jarliklarga qulayotgan 

hayotimni yashashda davom etardim. Ha. Hayotimda mudhish voqea bo’ldi. Koshkiydi, 

o’sha voqea yuz bermagan bo’lsa…Aminmanki, bu yerlarda emas, juda yaxshi joylarda 

yuragn bo’lardim.  

U dahshatli hodisa…Qachon eslasam, asablarim qaqshaydi. Voqeaning o’zidan emas, 

qanday yuz berganidan…. Bayon qilib, buni ham ichimdan to’kib tashlashni xohlayman. 

---

Aldangan Ayselning tavbasi. Xolid Erto’g’rul 

 

 

www.ziyouz.com kutubxonasi 

12

Hayoliy bir sevgi bilan yashardim. yolg’iz o’zim ichimdan yonib, hech kim bilmaydigan 

bir sevgi. Kimga deysizmi? Mashhur boyning o’g’liga. Bola yoqimli, ko’zga yaqin bir yigit 

edi. Ilk bor ko’rganimdayoq tuyg’ularim isyon qilgandi. Yigit ham harakatlari bilan 

tuyg’ularimga da’vat etardi. Rasm chizishga qiziqqanimdan rasm o’qituvchimizning 

to’garagiga qo’shilgandim. To’garakning boshlig’I esa mashhur siyosatchining o’g’li 

Chag’dash edi. Chag’dash maktabing ko’zga ko’ringan o’quvchisi, barcha tadbirlarning 

tashkilotchisi. Boy, yoqimtoy, va harakatchan bor bola.  

Goho tutilardik, goho tutilmasdik. Ammo tutilgan faqat men emasdim. Shu sababli bir-

birimiz bilan janjallashardik. Dugonam Amina meni ko’p ogohlantirardi. “Bu bola yaxshi 

niyatli emas, ehtiyot bo’l”, der edi u. Yoshlik-da…Insonning yonida bir egasi, rahbari 

bo’lmasa, yo turli guruhlarning fanatic qarashlariga yoki “muhabbat” tuzog’I qurgan 

jirkanch amallarga qurol bo’larkan. Shunday ham bo’ldi.  

Rasm chizay deb qo’limga qog’oz qalam oldimmi, faqat bir uy suratini chizardim. 

Ko’pincha, bir butun oila a’zolarini… Bu ichimda so’nmagan, o’chmagan sog’inchning 

hikoyasi edi. Yo rasm chizish yoki “ona” haqida she’rlar o’qish.  

Chag’dash bilan munosabatlarimiz “quyuqlasha” boshladi. Endi sevgi mavzusida ham 

suhbatlashardik. U menga sevgi izhor qildi va maktabni bitirgach men bilan turmush 

qurishini aytdi. Dugonam Amina esa bor kuchi bilan bunga qarshilik qilardi. Shu sabab 

men uni hafa qildim:”Sen meni ko’rolmayapsan, qizg’anyapsan”, deya baqirdim. 

Chag’dash bir shanba kuni meni uyiga taklif qildi. Bunga bahona qilib:”bir guruh qizlar 

keladi, meni chizgan rasmlarimni tomosha qilishadi. Choy ham ichamiz”, dedi. Qabul 

etdim.  

Uyiga bordim. Meni yaxshi kutib oldi.  

-Hammadan oldin kelding, -dedi. Bu bilan meni qanchalar sevishngni ko’rsatding. Bu 

iltifotingdan mamnun bo’ldim.  

Ammo men hayron edim. Vaqt o’tib borsa-da, hech kim kelmas edi. Buning sababini 

so’raganimda: 

-Seni juda sevganim uchun, taklifimni qabul qilsin deb, kichik bir yolg’on ishlatdim, -

dedi. Ikkimiz yolg’iz bo’lamiz. Hamma gaplarimizni gaplashib olamiz.  

Bu harakatidan ham bsevindim, ham biroz tortindim. Uning meni sevishi buyuk bir 

taraqqiyot bo’lsa-da, bunaqa reja bilan chaqirishi unchalik yaxshi niyatni bildirmasdi….  

Natija tahmin qilganingizdek. Menga zo’rlik bilan ega bo’ldi. Bu voqea men uchun katta 

bir falokat edi. Ichimdagi kuchning, bardoshning, yashash umidining va orzu qilgan 

go’zal hayollarimning tugaganini ilk marta his qildim. O’sha jirkach voqea, u och 

qashqirning yovuz niyati juda dahshatli edi. Butun hayotimni zulmatga aylantirdi. 

Yashash ilinji, orzularimni ostin-ustun qildi. Faryodlarim butun uyni oyoqqa turgizdi. 

Kimning nima ishi bor? O’sha ishni rejalashtirgan odam, chorasini ham topib qo’ygandi. 

Kuchim yetganicha baqirdim.  

-Ey, Alloh! Bor bo’lsang kuchingni ko’rsat. Mendan ham ko’proq yordamga muhtoj kim 

bor?- deya baqirdim.  

Uydan chiqdim. Hamma menga qarardi.  

-O’z oyog’ing bilan kelganingdan keyin shunaqa bo’ladi, -deyishardi. Men dunyoda ortiq 

yashay olmasdim. Tirik murdaga aylangandim. Muassasa uchun buning ahamiyati bor. 

Fohishalar safiga yana bir qiz qo’shildi, tamom… 

O’zimni o’ldirmoqchi bo’ldim.  

Yotoqxonaga yetib kelgunimcha uch marotaba o’zimni-o’zimni o’ldirmoqchi bo’ldim. Uch 

marotaba…Uch marotaba o’zimni mashina tagiga tashladim. Qanchalik mushkul o’lim. 

O’lishni istayman, ammo o’lolmayapman. Ortiq yasholmayman. Mashinalar ham 

bosmaydi. Yo qattiq tormoz bosishadi yoki chap berib o’tishardi. Qancha falokat bo’ladi, 

---

Aldangan Ayselning tavbasi. Xolid Erto’g’rul 

 

 

www.ziyouz.com kutubxonasi 

13

qancha odamlar o’ladi. Qayerdasiz? Shofyorlarning ustaligi menga kelganida ish 

beradimi? Haydang, bitiring shu ishni. Yo’q…Bo’lmaydi…Go’yo bir kuch bunga to’sqinlik 

qilardi.  

Yotoqxonaga keldim. Umuman karaxtman. Necha kunki yeyish – ichish yo’q. Maktabga 

ham bormasdim. Yiqilgandim, tamom bo’lgandim, ortiq yashagim kelmasdi. Yagona 

do’stim, sirdoshim Amina edi. Necha marotaba yonimga keldi. Hatto bir safar onasini 

ham olib keldi. Qaysarlik qildim. Hammasi tugadi, o’lishim kerak.  

Aminaning qistovi bilan bo’lgan voqeani gapirib berdim. Amina go’yo bu voqeani 

oldindan bilan va meni necha bor ogohlantirmoqchi bo’ldi. Uning aytgani bo’ldi. Men 

nega bilmadim, nega o’ylamadim? Bu holatimni tushuntirish uchun Chag’dashning 

dadasini oldiga bordim. Boshimdan o’tgan va o’g’li tomonidan menga qo’yilgan jirjanch 

tuzoqni yig’lab gapirib berdim. Mening faryodlarimni eshitishni ham istamadi. Kulgili va 

navbatdagi oddiy hodisani eshitgan kabi “qah-qah” urib kuldi.  

-Sen birinchi ham emassan, bu ketish bilan oxirgisi ham bo’lmaysan. Ko’zingga qara edi, 

qizim, -dedi. Qo’limdan sudrab chiqarib yubordi. Dardu iztiroblarim bilan yolg’iz qoldim. 

Butun umidim so’ngandi. Ehtimol, dugonam Amina hech tildan qo’ymaydigan bir shiorda 

haqiqat bordir:”Qaysi bir insonda Allohdan qo’rqish va hisob berishga ishonch bo’lmasa, 

u barcha yomonliklarni qiladi”. Hoh ishon, hoh ishonma. Bir insonni to’xtatishning, 

tinchlantirishning, nazorat ostiga olishning yo’llaridan biri ham shudir aslida.  

Yana falsafa qilishni boshladim. Ba’zan shunaqa bo’lib qolaman. Ichimda o’chmagan 

izlar, malham qo’yilmagan yaralarim meni yillar bo’yi azoblaydi, huddi shu sahnani 

yangidan o’ynatib, tiklaydi. Chag’dash dunyoyimni zulmat qilgan kun bir telba kabi “Agar 

bor bo’lsang, qudratingni ko’rsat, Alloh, menga yordam ber. Mushkul ahvoldaman”, 

degan edim. Bu ahyqiriq go’yo samoga uchgan o’qdek nishonini topgandi. Bugun ham 

yechilmagan, tushunolmaganim bir voqeaoydinlashdi. Aminaning fikricha, bu Allohning 

bir mazlum faryodiga javobi edi.  

Nima bo’ldi deysizmi? Haligacha nafratim kuchli, yurakdagi dog’larim katta bo’lganidan 

bir maromda gapirolmayapman. O’shanda men o’zimni yoki Chag’dashni o’ldirishni 

rejalashtirib qo’ygandim. Kutilmaganda yotoqxonaga dugonam Amina keldi… 

Shoshib hayajonlanib…