L. B. Okun Elementar bóleksheler

Ádebiyat 
Oboznasheniya, edinicı izmereniya hám terminologiya v fizike. Dokument U.I.P. 20 (1978) 
Soyuza shistoy hám prikladnoy fiziki// UFN.— 1979.— T. 129, vıp. 2,— S. 289. 
Sivuхin D. V. O Mejdunarodnoy sisteme fizisheskiх velishin II UFN.— 1979.— T. 129, vıp. 2,— 
S. 335. 
Leontovish M. A. O sistemaх mer // Vesti. AN SSSR. —1964.— № 6.·— S. 123. (M. A. 
Leontovish penen D. V. Sivuхinnıń maqalasında SI áshkaralanǵan. D. V. Sivuхinniń maqlanası SSSR 
Ilimler Akademiyasınıń ulıwma fizika hám astronomiya Bóliminiń Byurosınıń sheshimi menen 
baspadan shıqtı). 
Kamke D., Kremer K. Fizisheskie osnovı edinic izmereniya.— M.: Mir, 1980. 
Kvantovaya metrologiya i fundamentalnıe konstantı: Sb. statey / Per. s angl, pod red. R. N. 
Faustova, V. P. Shelesta.— M.: Mir, 1981.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

101 
 
2-qosımsha 
 
TERMINLER SÓZLIGI 
Sózlik elementar bóleksheler fizikasına tiyisli bolǵan shama menen 100 termindi óziniń ishine 
aladı. Olar tiykarınan teoriyalıq hám matematikalıq terminler bolıp tabıladı (biraq onday emesleri 
de bar). Mısalı, sózlik maqalalardıń bir qatarı tezletkishlerge de baǵıshlanǵan. 
Sózlikti tayarlaǵanda onıń bir neshe funkciyalardı atqarıwınıń kerek ekenligi názerde tutıldı. 
1. Sholıwdıń tekstin tolıqtırıw hám túsindiriw. 
2. Sholıwǵa baylanıssız maǵlıwmatlar ushın хızmet etiw. 
3. Endi baslap atırǵan oqıwshıǵa terminologiyada baǵdar alıwǵa járdem beriw. Ilimniń jańa 
oblastı menen tanısqanda payda bolatuǵın terminologiyalıq tosqınlıq júdá úlken orındı iyeleydi. 
Etimologiyanı kórsetiw menen berilgen terminlerdiń ápiwayı hám qısqasha anıqlamaları bul 
tosqınlıqtan ótiwge tolıq emes bolsa da járdem beredi. 
4. "Tınıshlıqtaǵı massa" yamasa "myu-mezon" sıyaqlı eskergen terminlerdi paydalanıwdan 
saqlaydı. 
5. ℏ, c = 1 birlikler sistemasına tiykarlanǵan ápiwayı ólshemlik bahalardı beriwge mısallar 
keltiriw. 
Funkciyalardıń usınday hár qıylı bolıwınıń saldarınan sózliktiń forması menen stiliniń birdey 
túrge iye bolmawı tábiyiy. "Shashtı pútkilley alıp taslawdı" oǵan járdem beredi dep oylamayman. 
Men tek hár bir sózliklik maqalanıń basınıń ápiwayı hám anıq jazılıwına tırıstım. Geypara 
maqalanıń barlıǵı jetkilikli dárejede ápiwayı jazılǵan, biraq teksttiń ayırım bólimleri kóbirek 
tayarlıqqa iye bolǵan oqıwshıǵa mólsherlengen. Eger siz oqıwdıń barısında túsinbey, qıyınshılıqqa 
tap bolǵan bolsańız, onda siz usınday bólekke tap bolǵansız. Onı oqımay, qaldırıp ketińiz. 
Kóp sanlı áhmiyetli terminler sózlikte ayırım maqalalarǵa iye emes. Kópshilik jaǵdaylarda olar 
basqa sózliklik maqalalarda yamasa sholıw tekstinde túsindirilgen. Eger predmetlik kórsetkishten 
paydalansańız, olardı tez tawıp alasız.