Laboratoriya ishi №1 O‘zgarmas tok elektr zanjirlarini tekshirish. I. Ishni bajarishdan maqsad

IV. Xisoblashlar.
Olingan o‘lchash natijalari asosida quyidagi xisoblashlarni bajaring:
1. Zanjirdagi umumiy kuchlanish: U_um = U₁ + U₂ + U₃.
2. Zanjirning umumiy qarshiligi: R_um = .
3. Ayrim iste’molchilar qarshiliklari R₁=U₁/ I; R₂=U₂/ I; R₃=U₃/ I.
4. Zanjirning xisoblangan qarshiligi: R'_um = R₁ + R₂ + R₃.
5. Zanjirning kirish kuchlanishi U₀ va umumiy kuchlanish U_um ni solishtiring, farqni tushuntiring. SHuningdek R_um va R'_um qarshiliklarni xam solishtiring va farqni tushuntiring.
2 - mashg‘ulot. Iste’molchilari paralel ulangan zanjirni o‘rganish.
Tajriba ishini bajarish uchun 4- rasmda keltirilgan sxemani yig‘ing.
mA₀

+
R₁ R₂ R₃
5-10 V U
_ mA₁ mA₂ mA₃

4 – rasm. 2 - mashg‘ulotning sxemasi.

V – o‘zgarmas tok voltmetri 50 V; mA₀ - o‘zgarmas tok milliampermetri 1A;
mA₁ , mA₂, mA₃ - o‘zgarmas tok milliampermetrlari 300 mA; R₁, R₂, R₃ – PEV-
7,5 tipdagi, qarshiligi 200 Omdan bo‘lgan rezistorlar.
Sxemani yig‘ib bo‘lgach uni mashg‘ulot raxbariga ko‘rsating. Sxemaning to‘g‘ri yig‘ilganiga ishonch xosil qilgach, uning kirishiga 5-10 V atrofida U₀ kuchlanish bering. Sxemaga berilgan U kuchlanishni V voltmetr yordamida, zanjirdagi I₀ tok kuchini mA₀ milliampermetr yordamida o‘lchab, yozib oling. Zanjirning tarmoqlangan qismidagi (R₁, R₂, R₃ qarshiliklardagi) toklarni mA₁, mA₂, mA₃ milliampermetrlar yordamida o‘lchab yozib oling. O‘lchash natijalarini 2-jadvalga yozing.
2- jadval

U (V)	I0 (A)	I1 (A)	I2 (A)	I3 (A)

Xisoblashlar.
Olingan o‘lchash natijalari asosida quyidagi xisoblashlarni bajaring:

1. Zanjirdagi umumiy tok kuchi I_um = I₁ + I₂ + I₃. Bu tokni mA₀ milliampermetrning ko‘rsatishi bilan solishtiring.

2. Zanjirning umumiy qarshiligini topish R_um = U / I₀
3. Iste’molchilar qarshiliklari R₁ = U/ I₁ ; R₂ = U/ I₂; R₃ = U/ I₃.
4. Zanjirning umumiy qarshiligi 1/R_um = 1/R₁ + 1/R₂ + 1/R₃.
5. Tarmoqlarning o‘tkazuvchanliklari g₁ = I₁ /U; g₂ = I₂ /U ;g₃ = I₃ /U .
6. Zanjirning tarmoqlanmagan qismidagi tokni xisoblash
I = U (g₁ + g₂ + g₃).
7. Zanjirning tarmoqlanmagan qismidagi tok kuchi (mA₀ milliampermetrning ko‘rsatishi) bilan 1, 6 punktlar bo‘yicha topilgan toklarni solishtiring. Xosil bo‘lgan farqni tushuntiring.