Library ziyonet uz/ A lvido, ey

Alvido, ey Gulsari (qissa) 
Chingiz Aytmatov 
 
63 
library.ziyonet.uz/ 
 
 
Boʻynidagi qil arqonni his etgach, Gulsari bir seskanib tushdi. Tikanday arqon. Arqonni 
sirgʻaluvchi sirtmoq qilib koʻkragi ustidan bogʻlashdi, uchini tashqariga, yonboshiga 
uloqtirib tashlashdi. Nima kerak ularga? Negadir arqonni orqa oyogʻiga solib, toʻpigʻidan 
oʻtkazishyapti, oyoqlarini tushovlashyapti. Gulsari asabiylasha boshlaydi, pishqiradi, 
koʻzini ola-kula qiladi. Nima qilganlari bu? 
 
– Tezroq! – shoshirdi Ibrohim va kutilmaganda ingichka ovoz bilan chiyillab yubordi: – 
Yiqit! 
 
Ikki juft baquvvat jundor qoʻl arqonni zarb bilan oʻzlari tomonga tortadi. Gulsari ildizi 
qirqilgan daraxtday yerga gursillab yiqilib tushadi. Quyosh gir aylanib ketadi, zarbdan 
yer gumburlaydi. Bu nimasi? Nega u yonboshlab yotibdi? Nega odamlarning yuzlari 
yuqori tomon gʻalati choʻzilib ketgan, nega daraxtlar balandga koʻtarilgan? Nega u yerda 
bunday noqulay vaziyatda yotibdi? Yoʻq, bunaqasi ketmaydi. 
 
Gulsari kallasini koʻtarib bir silkindi, butun tanasi bilan qoʻzgʻalishga harakat qildi. 
Arqonlar uning oyoqlarini qorniga tortib, terisiga botib ketdi. Saman yoʻrgʻa ijirgʻanib, 
bogʻlanmagan bitta orqa oyogʻini jon-jahdi bilan siltay boshladi. Arqon tortildi, 
chirsilladi. 
 
– Ustiga tashlan, bos, ushla! – tipirchilab qoldi Ibrohim. 
 
Hamma otga tashlandi, tizzalari bilan bosishdi. 
 
– Boshini, boshini yerga bosinglar! Bogʻla! Tort! Ha, shunday. Tezroq boʻlsanglar-chi! 
Mana bu yeridan yana bir oʻtkaz. Tort, yana bir tort, tagʻin. Ha balli. Endi bu yeridan 
ilintir, tugun qilib bogʻla! – tinmay chiyillardi Ibrohim. 
 
Saman yoʻrgʻaning oyoqlarini arqon bilan tobora siqishib, to hammasi qattiq bir tugun 
boʻlib yigʻilmagunicha tortaverishdi. 
 
Gulsari oyoqlarini chirmab olgan arqondan qutulish uchun hamon urinib, boʻyni va 
kallasiga oʻtirib olganlarni itqitib tashlardi. Ogʻriqdan qattiq ingrab yubordi. Lekin 
odamlar uni tagʻin tizzalari bilan bosa boshladilar. Yoʻrgʻaning terga botgan tanasi 
changak boʻlib, tomirlari tortishib, oyoqlari uvushib qoldi. Shunda u taslim boʻldi. 
 
– Uff, nihoyat! 
 
– Xoʻp kuchi bor ekan-da! 
 
– Hatto traktorday kuchi boʻlganida ham endi u qimir eta olmaydi! 
 
Shunda yiqilgan saman yoʻrgʻa yoniga yangi xoʻjayinning oʻzi yugurib kelib, uning bosh 

---