Library ziyonet uz/ A lvido, ey

Alvido, ey Gulsari (qissa) 
Chingiz Aytmatov 
 
65 
library.ziyonet.uz/ 
 
 
Gulsari turtki va muzday bir narsaning tegishidan gʻujanak boʻlib qoldi. Yangi xoʻjayini 
esa uning oldida choʻqqayib oʻtirar, termilib nimanidir kutar edi. Birdan kuchli ogʻriqdan 
yoʻrgʻaning koʻzlarida oʻt chaqnab ketdi. Voh! Qizgʻish alanga yalt etib yondi-yu, darrov 
hamma yoqni qorongʻilik bosdi. 
 
Hamma ish bitganida ham Gulsari hamon bogʻlogʻliq yotardi. Qon tinguncha 
boʻshatmaslik kerak edi uni. 
 
– Xoʻsh, mana Joʻraqul Aldanovich, hammasi joyida, – dedi Ibrohim qoʻllarini ishqalab. 
– Endi u hech qayoqqa chopib keta olmaydi. Chopib boʻpti endi. Tanaboyga esa parvo 
qilmang. Tuf deng. U hamma vaqt shunaqa boʻlgan. U oʻz akasini ham siylamagan – 
quloq qilgan, Sibirga yuborgan. U kimga yaxshilik istaydi deysiz... 
 
Ibrohim xursand boʻlib mixdan tulki teri telpagini oldi, uni silkib qoqdi, silab-siypadi va 
terlagan boshiga kiydi. 
 
Bolalar esa hamon chillak oʻynashardi: 
 
Oqboy, Koʻkboy... 
 
..... zu-u-u-u. 
 
– Ha-ha, yeta olmadingmi, qani engash. Chuh, Gulsari, olgʻa! Ura-a-a, bu mening 
Gulsarim! Serquyosh, yorugʻ kun edi... 
 
X 
Tun. Yarim tun. Keksa odam bilan qari ot. Jarlik yoqasida gulxan yonmoqda. Olov 
shamolda goh pasayadi, goh kuchayadi... 
 
Muzlagan qattiq yer saman otning biqinini muzlatadi. Boʻynini choʻyanday ogʻir narsa 
bosib turganday, kishanlangan oyoqlar bilan hakkalab yurgan paytidagiday kallasini goh 
yuqoriga koʻtarib, goh pastga tushurishdan charchadi. Gulsari oʻsha vaqtdagiday yelib-
yugurib chopa olmaydi. Zanjir kishanlarni uzib tashlay olmaydi. Chopganida 
tuyoqlaridan oʻt chaqnashi uchun oyoqlarini erkin tashlashni istaydi, koʻkrak qafasini 
toʻldirib-toʻldirib nafas olish uchun yer uzra parvoz qilgisi keladi, yilqilarni chorlab ovozi 
boricha kishnash uchun, biyalar va qulunlar u bilan birga bepoyon yavshonzor dasht 
boʻylab chopib yurishlari uchun yaylovga tezroq yelib borgisi keladi, lekin kishanlar yoʻl 
qoʻymaydi. Zanjirlarning jarang-jurungi ostida u qochoq katorgachi singari hakkalab 
boradi. Hamma yoq huvillagan, qop-qorongʻi, oʻzi yakka-yu yolgʻiz. Shamol yelib turgan 
osmonda miltillab oy koʻrinadi. Saman ot hakkalab yurib kallasini osmonga koʻtarganida 

---