Lingvist oxirgi shakl 1-son indd

Юсуфбек-хаджи, не говоря ни слова, снял чалму, 

---

128
Ziyoda KASIMOVA
положил её на колени, почесал затылок, потом снова надел 
чалму 
[“Мinuvshiye dni”: 2009, 324].
ЧАЛМА, -ы, ж. У мусульман: мужской головной убор – 
длинный кусок ткани, туго обертываемый вокруг головы, 
другого головного убора 
[Ojegov va b.: 2000, 2051]. Demak, salla 
so‘zining 
чалма deb tarjima qilinishi to‘g‘ri bo‘lgan.
Kumush bilan Zaynabka atalib oling‘
an xon atlaslarg‘a ko‘ngli 
to‘lmay “har nechukda tegi nozik, bu bo‘lsa endi ko‘p kiydi, atlasning 
yonig‘a yana bir xitoyi latta olingiz”, deb marg‘ilonliqning ko‘ynagini 
bir qo‘sha qildirg‘an, bitta xitoy jujim mursakni kam ko‘rib, yonig‘a 
o‘zining qiymat baho zarrin mursagini va ikkita ro‘ymolga ham qo-
niqmay, o‘zining kelinligidan o‘rolmay qolg‘an qalmoqi sallachasini 
qo‘shqan edi
[“O‘tkan kunlar”: 2009, 310].
Ushbu parchada xonatlas, xitoyi mato, xitoyi jujim mursak, 
zarrin mursak, ro‘mol va qalmoqi sallacha kabi kiyim nomlarini 
uchratish mumkin. Atlasning tabiiy ipakdan toʻqilgan eng aʼlo navi 
xonatlas deb ataladi. 
Mursak, murassa (arabcha – ziynatlangan, bezatilgan) – 
avra-astarli, uzun еngli, qadimgi ustki kiyim. Bichigʻi toʻgʻri bichimli, 
toʻn yoqali, oldi chuqurroq oʻyilgan, etak barlari bir-biriga kirgan, 
ikki yon tomonida mayda burmalarga yigʻilgan. Mursak chetlari ji-
yaklar bilan hoshiyalangan. Mursak baxmal, parcha, kimxob, adras, 
shoyi (astari shoyi, ip matolar)dan tayyorlangan. Mursakning ichiga 
yupqa paxta solib qavilgan (qishki) hamda yalang qavatli (avra-as-
tardan iborat yozgi) turlari bor. Sharq xalqdari orasida keng tarqal-
gan, hatto qizlarning sepiga kiritilgan. Koʻylakning ustidan kiyilgan, 
beliga belbogʻ bogʻlangan. XIX asrgacha ayollar uchun ustki kiyim va 
yopinchiq vazifasini bajargan, keyinchalik toʻy va azalarda foydala-
nilgan. Hozirda ayollarning tobuti ustiga yopiladigan yopinchiq sifa-
tidagina ishlatiladi 
[O‘zME: 2000, 256].