Lochinbekovich jismoniy tarbiya va sport

Jarima to‘pi uloqtirish – bir yoki ikkala oyoqqa tayangan holda amalga 
oshiriladi. Tik holatda bir oyoq oldga chiqarilgan bo‗lishi yoki ikkala oyoq bir 
chiziqqa qo‗yilgan bo‗lishi mumkin. Qo‗llarni keng ochish va siltash harakatlarida 
bir oyoq erdan uzilmasligi kerak. Uloqtirish vaqtida sakramagan holda oldga 
intilish va yiqilishga ruxsat beriladi. To‗p uloqtirishda sakrash va ikkala oyoqni 
erdan uzish taqiqlanadi, faqat bir oyoqni ko‗tarish mumkin.
To‘siq qo‘yish – o‗yinchini yoki to‗pni yo‗lini to‗sish usullari. To‗pni 
to‗sish bir qo‗lda va ikki qo‗lda tepadan, yon tamondan va pastdan to‗sish 
shakllarida bo‗ladi. To‗pni yo‗nalishini aniqlanganda himoyachi to‗p yo‗nalashiga 
qo‗llarni chiqarib, to‗g‗rilab uni to‗sadi. To‗pni to‗sishda qo‗llar muskullari 
zo‗riqishda bo‗lishi kerak, bu bilan to‗pning uchish tezligi va kuchi so‗nadi.
Urib yuborish – to‗pni olib yurishni to‗xtatish maqsadida amalga 
oshiriladigan usul. Buning uchun bir qo‗lda to‗p urib yuborish harakati bajariladi. 
To‗pni urib yuborish harakati to‗p havoda bo‗lgandagina bajariladi. To‗pga 

---

132 
yaqinlashgan o‗yinchi qulay vaqtdan foydalanib, to‗pni barmoqlar yoki kaft bilan 
urib yuboradi. To‗pni musht bilan urib yuborish hamda o‗yinchi qo‗lidagi to‗pni 
musht bilan urib yuborish taqiqlanadi. 
To‘pni olib qo‘yish – to‗p uloqtirilgan vaqtda va to‗p o‗yinchi qo‗lida 
bo‗lganda olib qo‗yish usuli qo‗llaniladi. Darvozabon qo‗lidan to‗p olib qo‗yish va 
urib yuborish taqiqlanadi. To‗pni olib qo‗yish uchun baland uchayotgan to‗p 
qarshisiga sakrab chiqish yoki o‗yinchi to‗pni to‗liq ushlab olmaganda tortib olish 
harakatlarini bajarish mumkin. 
Darvozabon asosiy harakatlari to‗pni darvozaga kiritmaslik uchun uning 
yo‗lini to‗sish harakatlaridan iborat bo‗ladi.