Лойиҳа бошқаруви

Рискга жавоб беришни режалаштириш 
Яна бир бор, биз рискларни бошқариш билан боғлиқ бир қатор 
воқеаликларни эслаймиз. Демак, бундай холларда нима қилиш керак? 
1. Риск манбаларини аниқланг. 
2. Ушбу манбалардан келиб чиқадиган рискларни аниқланг. 
3. Бу нимага таъсир қилишини билиб олинг. 
4. Ўзаро боғлиқлик моделини яратинг. 
5. Қабул қилиш даражаси ва оқибатлари бўйича рискларга эга-
ликни аниқланг. 
6. Aниқланган таҳдидларни минималлаштириш учун режа тузинг. 
Aмалда, бюджетга, вақтга, маҳсулотнинг сифатига ёки унинг 
ишлашига таъсир қиладиган тўрт хил оқибатлар мавжуд. Жавобгар-
ликни режалаштириш таҳдидларни минималлаштириш режасини 
ишлаб чиқиш учун тартибга солинган жараёндир. Ушбу иш жараёнида 
лойиҳанинг муваффақияти эҳтимолини оширадиган энг мос чоралар 
танланади. Ушбу чоралар устуворлик тартибида рискларга жавоб 
беришни ўз ичига олади. Мақсадли манбалар ва операциялар лойиҳа 
бюджетига киритилган. Улар учун жавобгарлик лойиҳа иштирокчила-
ри ўртасида тақсимланади. Қуйида PMBOK қўлланмасидаги тегишли 
жараён диаграммаси келтирилган. 
Рискларга жавоб беришнинг тўртта асосий усули мавжуд, улар-
дан биринчи иккитаси фаол усуллардир. 
1. Олдини олиш. Риск манбаларини тўлиқ йўқ қилиш. Бу енг фаол 
жавоб бериш усули. Қўллаш ҳар доим ҳам мумкин эмас. Риск 
манбаини бутунлай йўқ қилиш мумкин бўлганда, масалан, агар 
риск манбаси бирон бир маълумотнинг йўқлиги билан боғлиқ 
бўлса ишлатилади. Лойиҳа раҳбари ҳар қандай усулда керакли 
маълумотларни олиши керак: тўплаш, сотиб олиш ва ҳк.
2. Минималлаштириш. Эҳтимолни камайтириш ва рискни камай-
тириш. Бу иккинчи фаол жавоб. Ушбу усул қўлланиладиган риск 
турлари тўлиқ назорат қилиниши керак. Одатда бу ташқи риск-
лардир. 
3. Трансфер-суғурта. Учинчи томон рискни ва унинг салбий оқи-
батларини ўзи қабул қилишга тайёр деб тахмин қилинади. Ушбу 
усулда энг яхши шароитлар энг кучли музокарали позицияга эга 
бўлган шахс томонидан амалга оширилади (лойиҳадаги монопол 
позиция). 

---

 
ЛОЙИҲА БОШҚАРУВИ 
~ 153 ~ 
4. Қабул қилиш. Рискларни қабул қилишга онгли тайёрлик қабул 
қилинади. Барча саъй-ҳаракатлар оқибатларни бартараф этишга 
қаратилган. 
Ушбу мавзуда биз лойиҳанинг рискларини бошқаришнинг услу-
бий асосларини замонавий изоҳларига шарҳ бериб ўтдик. Лойиҳани 
бошқаришнинг ривожланиш тенденциялари доимий равишда Лойиҳа-
ни бошқариш тизимининг ушбу таркибий қисми қийматини оширмоқ-
да. Лойиҳа менежери лойиҳавий вазифанинг натижасига эришиш учун 
жамоавий ишнинг асосий вакили сифатида ушбу билимларга муҳтож-
дир. Aммо у учун янада муҳимроқ нарса - бу эҳтимолий таҳдидларни 
аниқлаш, таҳлил қилиш ва нохуш ҳодисаларнинг мумкин бўлган 
муаммоларига жавоб бериш бўйича амалий кўникмалардир.